Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie

Jolanta Życińska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19651-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

276

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Życińska, Jolanta. Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017, 276 s. ISBN 978-83-01-19651-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Życińska, J.

T1 Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-01-19651-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 184442, author = "Życińska, Jolanta", editor = "", title = "Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19651-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Życińska, Jolanta

ED -

TI - Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-01-19651-6

ER -

Netografia (standard APA):

Życińska, Jolanta. Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/motywacja-do-zmiany-zachowan-ryzykownych-w-chorobie-jolanta-zycinska-184442.

zdrowie, choroba, zachowania ryzykowne, psychologia zdrowia

O tym, że zagrożenie wystąpieniem choroby i jej powikłań nie jest wystarczającym powodem wykonywania zaleceń lekarskich, przekonał się w już latach 50. ubiegłego wieku rząd Stanów Zjednoczonych, gdy Amerykanie nie korzystali z darmowych szczepień ...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19651-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

276

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie10
Podziękowania14
1. Zachowania ryzykowne w chorobie16
1.1. Zachowania ryzykowne: pojęcie i istota16
1.1.1. Dieta22
1.1.2. Aktywność fizyczna26
1.1.3. Palenie papierosów30
1.2. Rodzaj choroby przewlekłej a zmiana zachowań ryzykownych34
1.3. Depresja a zmiana zachowań ryzykownych39
1.4. Podsumowanie43
2. Podejścia społecznej psychologii poznawczej do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie46
2.1. Klasyfikacje teoretycznych podejść do zmiany zachowań zdrowotnych46
2.2. Rozwój teoretycznych podejść do zmiany zachowań zdrowotnych52
2.2.1. Teoria społeczno-poznawcza Alberta Bandury jako przykład modelu motywacyjnego53
2.2.1.1. Kluczowe konstrukty53
2.2.1.2. Nadrzędna rola własnej skuteczności56
2.2.1.3. Poziomy generalizacji własnej skuteczności57
2.2.1.4. Źródła własnej skuteczności – z teorią w praktykę59
2.2.2. Koncepcja implementacji intencji Petera M. Gollwitzera jako przykład modelu postintencjonalnego61
2.2.2.1. Kluczowe konstrukty62
2.2.2.2. Intencje wcielane w życie a zachowania zdrowotne63
2.2.3. Procesualny model działań zdrowotnych Ralfa Schwarzera jako przykład modelu fazowego65
2.2.3.1. Kluczowe konstrukty65
2.2.3.2. Wyjaśnianie zmiany zachowań w sytuacji choroby – przegląd badań70
2.2.3.3. Zasady projektowania badań i działań praktycznych76
2.3. Podsumowanie79
3. Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie w ujęciu teorii autodeterminacji83
3.1. Rodzaje motywacji a kontinuum regulacji działania84
3.2. Proces internalizacji motywacji zewnętrznej. Wsparcie autonomii88
3.3. Model zachowań zdrowotnych w ujęciu teorii autodeterminacji94
3.4. Hierarchiczny model wewnętrznej i zewnętrznej motywacji – problemy pomiaru motywacji101
3.4.1. Poziomy generalizacji procesów regulacyjnych102
3.4.2. Konsekwencje (nie)uwzględniania źródeł i efektów procesów regulacyjnych w pomiarze motywacji105
3.5. Podsumowanie106
4. W poszukiwaniu teorii zmiany zachowań ryzykownych. Założenia modelu zintegrowanego110
4.1. Procesualny model działań zdrowotnych i teoria autodeterminacji jako teorie motywacji – porównanie113
4.2. Co jest pierwsze – własna skuteczność czy motywacja autonomiczna? Rozważania o poziomach generalizacji zmiennych119
4.3. Czy dwa rodzaje procesów zmiany zachowań ryzykownych wystarczą?122
4.3.1. Fazy zmiany zachowania ryzykownego a nastawienie wobec tej zmiany122
4.3.2. Własna skuteczność i kontinuum regulacji działania jako zmienne zależne od fazy zmiany zachowania ryzykownego124
4.4. Podsumowanie – założenia modelu zintegrowanego126
5. Motywacyjne predyktory zmiany zachowań ryzykownych przez chorych przewlekle – badania przekrojowe132
5.1. Cele badania132
5.2. Metoda134
5.2.1. Osoby badane134
5.2.2. Narzędzia badawcze135
5.2.2.1. Pomiar zmiennych uogólnionych136
5.2.2.2. Pomiar zachowań ryzykownych w prewencji wtórnej137
5.2.2.3. Pomiar zmiennych modelu zintegrowanego139
5.2.2.4. Pomiar fazy zmiany zachowania ryzykownego144
5.2.3. Przebieg badania146
5.3. Wyniki147
5.3.1. Predyktory procesu zmiany zachowania ryzykownego147
5.3.2. Weryfikacja modelu zintegrowanego153
5.3.2.1. Rola własnej skuteczności i motywacji autonomicznej w wyjaśnianiu intencji zmiany zachowania ryzykownego157
5.3.2.2. Rola własnej skuteczności i motywacji autonomicznej w wyjaśnianiu zachowania ryzykownego167
5.3.3. Wyodrębnienie jednorodnych grup pacjentów ze względu na zachowania ryzykowne177
5.4. Dyskusja i wnioski180
6. Motywacyjne predyktory zmiany zachowań ryzykownych przez chorych przewlekle – badania podłużne193
6.1. Cele badania193
6.2. Metoda194
6.2.1. Osoby badane194
6.2.2. Narzędzia badawcze196
6.2.3. Pomiar faz zmiany zachowania198
6.2.4. Przebieg badania200
6.3. Wyniki201
6.3.1. Weryfikacja modelu zintegrowanego201
6.3.1.1. Rola własnej skuteczności i motywacji autonomicznej w wyjaśnianiu zmiany zachowania ryzykownego203
6.3.1.2. Objawy depresji jako moderator modelu zintegrowanego208
6.3.1.3. Analiza korelacyjna zmiennych dotyczących palenia papierosów211
6.3.2. Wyodrębnienie jednorodnych grup pacjentów ze względu na zachowania ryzykowne213
6.4. Dyskuska i wnioski218
7. Wnioski, pytania do dalszych badań i implikacje praktyczne224
7.1. Weryfikacja modelu zintegrowanego. Wnioski do dalszych badań224
7.1.1. Zmiana zachowań ryzykownych jako działania motywowane przez procesy intrapsychiczne i instrumentalne. Rola zmiennych uogólnionych224
7.1.2. Fazy w procesie zmiany zachowania. Jak je wyjaśniać?228
7.1.3. Moderatory w procesie zmiany zachowań ryzykownych231
7.2. Jak prowadzić badania na podstawie modelu fazowego? Ograniczenia badania232
7.3. Implikacje praktyczne234
Bibliografia237
Słowniczek258
Załączniki263
Indeks nazwisk265
Indeks rzeczowy271
O Autorce275

1.ZACHOWANIARYZYKOWNEWCHOROBIE

(najczęściejepidemiologicznych).Określeniezachowańjakoryzykownychnie

oznacza-zgodniezzastosowaniemsłowaryzykownaukachekonomicznych

-niepewnegowynikupodjętychzachowań(zagrożenia),alekonkretneudoku-

mentowanenegatywnekonsekwencjezdrowotne.Wewspomnianymraporcie

WHOwskazujesięnp.,żew2012rokuodnotowano3,3mlnzgonówzpowo-

dupiciaalkoholu(5,9%wszystkichzgonów),przyczymnajczęściejbyłyone

spowodowaneprzezchorobyukładukrążeniaorazcukrzycę(33,4%).Wta-

beli1.1zamieszczonoprzykładowezachowaniaryzykowne,ichprocentowy

udziałwliczbiewszystkichzgonów,rozpowszechnieniewPolscew2012roku

zpodziałemnakobietyimężczyzn,atakżezwiązekprzyczynowyzwystępo-

waniemchoróborazinnychnegatywnychzjawiskzdrowotnychispołecznych.

Wartopodkreślić,żezachowaniaryzykowneniedotycząsubiektywnych

przekonańzdrowotnychaniprzekonańjednostkiowpływiepodejmowanych

działańnazdrowie.Nieoznaczatojednakredukcjonistycznegopodejścia,

wktórymwystąpieniechorobyjestfunkcjązachowaniaryzykownegoiokresu

potrzebnegodoujawnieniasięjegonegatywnychkonsekwencji.Pojęciaza-

chowańryzykownychnienależytakżewiązaćznaiwnympodejściemdoich

zmianyprezentowanymwlatach70.ubiegłegowieku.Prowadzonewówczas

kampanieopierałysięnadostarczaniuwiedzyozachowaniachiichwpływie

nazdrowie.Ocenaichskutecznościwykazała,żemimoświadomościzagro-

żeńzwiązanychzpodejmowaniemzachowańryzykownych,wdalszymcią-

guutrzymywałsię,anawetwzrastałodsetekosóbangażującychsięwnie

(por.McKieiin.,1993).Wówczastakatendencjawzrostowaodnotowywa-

nabyławkrajachowysokimdochodziebruttoprzypadającymnajednego

mieszkańca,itakjestrównieżobecnie.WraporcieWHOz2014rokuwśród

tychkrajówznalazłasiętakżePolska.

Istotązachowańryzykownychjestichnegatywnywpływnazdrowie,

awsytuacjichoroby-najejprzebieg,wtymwystąpieniepowikłań.Odwoła-

niesięwtymmiejscudotradycyjnegopodejściaskutkowego(por.Heszen

iSęk,2007),wktórymakcentujesięfunkcjeokreślonegozachowaniawzglę-

demzdrowia,wydajesięniewystarczające.Wfunkcjonalnym,skutkowym

podejściudozachowańpodejmowanychprzezjednostkęprzyjmujesięich

podziałnate,którezdrowiusprzyjają(zachowaniaprozdrowotne),czyli

np.aktywnośćfizyczna;orazte,którezdrowiuszkodzą(zachowaniaanty-

zdrowotne),np.piciealkoholuczypaleniepapierosów.Klasyfikacjata,gdy

uwzględniatylkorodzajdziałaniapodejmowanegoprzezjednostkę(np.aktyw-

nośćfizycznaczypiciealkoholu),nieodzwierciedlaistotyzachowańry-

zykownych.Okazujesię,żetonierodzajzachowaniadecydujeojegofunk-

cjiwzględemzdrowia,aletojakczęsto,zjakąintensywnością,awdłuższej

perspektywie-zgodniezjakimwzorcem,zachowanietojestpodejmowane.

Naprzykładaktywnośćfizyczna,wedługwytycznychWHO(2014b),jest

zachowaniemkorzystniewpływającymnazdrowiedopierowówczas,gdy

Brak wyników

Motywacja do zmiany zachowań ryzykownych w chorobie

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra