Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trzonku.Wzwiązkuzszybkimrozwojemwojskzaciężnychorazznacznąliczbą
rotkonnychpowołanostanowiskoichnaczelnegowodza.NapoczątkuXVIwie-
kuzostałnimhetmanwielkikoronny,apopewnymczasiewprowadzonotakże
urządhetmanapolnegokoronnego,któregozadaniembyłodowodzenieoddzia-
łamiwwalce.Urzędytesprawowanodożywotnio,natomiastoznakąwładzyhet-
mańskiejbyłabuławaibuńczukzatykanywjegoobozie.Towłaśniehetmanistali
siędowódcaminowoformowanychwojskzaciężnych29.
Służbęwojskowąwoddziałachzaciężnychokreślałykonstytucjewojenne,
prawakrólewskieorazartykułyhetmańskie,nadającszczegółoweobowiązkidla
wszystkichdowodzącychjednostkamizbrojnymi.Dowódcyciangażowanibyli
dowojskanaokresodpółrokudosześciulat,anajzdolniejszychkrólwysyłałpo
naukęzagranicę.Przydoborzekadryzaczętowreszciedostrzegaćwaloryosobi-
ste,niezaśjaktobyłodotąd,tylkopochodzeniespołeczneimajątek.Kandydata
dostanurycerskiegopowinnacechowaćroztropność,bystrośćumysłu,znajo-
mośćsztukiwojennej,męstwo,skromnośćorazzdrowieisiłafizyczna.Zawodo-
wasłużbawojskowabyławówczaswPolscewielkimzaszczytemiwyróżnieniem.
ZapanowaniaWładysławaIVzmieniłasięstrukturaorganizacyjnaarmii.
Odtądtworzonodużeregimentypiechotyorazszwadronydragonówirajtarów.
Dowódcytychoddziałów,jakowojskazaciężneopłacanożołdemzeskarbupań-
stwa.DopierowiekXVIIIprzyniósłkolejnereformyipowołanienowychsta-
nowiskwojskowych.Wprowadzonom.in.stopniegeneralskie,anadowódców
brygadzaczętowyznaczaćbrygadierów.Ustanowionotakżestopnieńgenerała
adiutantaorazgenerałaziemiańskiego,dowodzącegopospolitymruszeniemswej
ziemi.Porazpierwszynowomianowaniotrzymalipatentyoficerskiezpodpisem
królaipieczęciąpaństwa30.
NapoczątkudrugiejpołowyXVIIIwieku,wobliczuwidmaupadkuRzecz-
pospolitej,stałosięjasne,żepotrzebnesądalekoidącereformywwieluobszarach
życiaspołecznego.Podjętom.in.inicjatywęutworzeniaSzkołyRycerskiej,która
odegraładoniosłąrolęwrozwojużyciakulturalnego,naukowegoipolitycznego
kraju.Jejcelembyłowszechstronnewykształceniekadrdowódczychrekrutowa-
nychspośródmłodzieżypochodzeniaszlacheckiego.Uczonotamnietylkoumie-
jętnościniezbędnychnapoluwalki,aletakżeprzedmiotówogólnych,mających
naceluposzerzaniehoryzontówumysłowychprzyszłychoficerów.Szkołazorga-
nizowanabyłanaprawachkorpusu,stądczęstonazywanojąKorpusemKadetów.
29J.Wiatr,Zbadańnadzawodemoficera–materiałyistudia,Wrocław1966.
30A.F
.Modrzewski,OpoprawieRzeczypospolitej,Warszawa1953.
18
