Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zasadniczymcelemksiążkijestopismowydziecizneurotypowymoraz
zaburzonymrozwojem,którewychowywanesąwsytuacjidwujęzyczności.
Mowajestprzezemnierozumianajakokomunikacja,zachowaniejęzyko-
we,czyliwszelkiedziałanieczłowiekazwiązanezużywaniemjęzyka,który
stanowiźródłopoznania,wymiarludzkiejtożsamościorazumożliwiabudo-
waniewięzispołecznych.S.Grabias(1997,2001,2010/2011)wyjaśnia,że
towłaśnielogopediajestnaukąobiologicznychuwarunkowaniachjęzyka
izachowańjęzykowych.Mowa2toukładczynności,jakieprzyudzialejęzyka
wykonujeczłowiek,poznającświatiprzekazującwiedzęinnymuczestnikom
życiaspołecznego(Grabias2008:16).Mowa,czylizachowaniejęzykowe
składasięz:
◾kompetencjijęzykowej,czyliwiedzytkwiącejwumyśle,którapozwala
budowaćgramatyczniepoprawnezdaniaorazsprawnościwmówionej
(ewentualniepisanej)realizacjizdań,
◾kompetencjikomunikacyjnej,czyliwiedzydotyczącejregułbudowania
wypowiedziorazsprawnościwrealizacjiwypowiedzi3.
Wproponowanejprzezbadaczadefinicjimowyzawierająsiętrzyrodza-
jezachowań:czynnościpoznawczeczłowieka,językoweczynnościkomu-
nikacyjneiczynnościsocjalizacyjneorazgrupotwórcze(Grabias2001:8).
Takierozumieniemowyprzyjęłamwniniejszejpublikacji.
Języktworząpodsystemy:fonologia,leksykaimorfosyntaktyka,które
stanowiąkontinuum,wznaczącymstopniusąodsiebiezależne.Powoduje
tokoniecznośćcałościowegospojrzenianazachowaniajęzykowedziecka.
Takiepodejścieumożliwiawpewnymzakresiepoznaniesposobujegomyśle-
niairozumieniaotaczającejrzeczywistości,jaktwierdzibowiemN.Chomsky
(2005:12):nKażdywewnętrznyjęzykmaśrodkidotworzeniaprzedmiotów
myślowych.Używamyichpoto,bywyrażaćmyśliiinterpretowaćniezliczo-
nestwierdzeniawypowiadaneotwarcie”.
Książkastanowipodsumowaniebadańprowadzonychwlatach2014-
2018zudziałemdzieciurodzonychiwychowywanychwWielkiejBrytanii,
aktórychprzynajmniejjednozrodzicówjestPolakiem.Tematizakresba-
dawczyzostałwybranynieprzypadkowo.Osobiste,wczesnedwujęzyczne
orazdwukulturowedoświadczenia,jakrównieżprowadzonaodlatterapia
zdziećmizróżnymizaburzeniamirozwojuwychowywanymiwdwujęzycz-
2
Pojęciemowyokreślanejestwliteraturzejęzykoznawczejwróżnysposób.Przy-
kładowo,L.Kaczmarek(1988:195)definiujemowęjakoaktwprocesieporozumie-
waniasięjęzykowegoorazjakobudowanie(mówienie)iodbiór(rozumienie)wy-
powiedzisłownej.ZkoleiwedługT.Milewskiego(2004:5)mowatonporozumienie
dźwiękowedwóchosób,wktórymjednadrugąoczymśpowiadamia”.
3
S.Grabias(2008)przypisujeposzczególnymkompetencjomokreślonesprawności,
przyjmując,żeniemawiedzybezumiejętności,dziękibowiemsprawnościommożli-
westajesięgromadzeniewiedzy.Wymieniaonnastępującesprawności:leksykalną,
semantyczną,narracyjną,dialogowąorazjęzykowąsprawnośćspołeczną.
12
