Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nowiszczególnegoewenementunatleówczesnejEuropy.Mniej
więcejwtymsamymczasiebądźniewielepóźniejkwestiejęzy-
kaitożsamościwdośćpodobnysposóbzajmowałyinteligencję
estońską,łotewską,litewską,czeską,słowacką,norweską,ir-
landzkączygrecką.Historięfińskichsporówojęzyknarodowy
możnapotraktowaćjakoilustracjęszerszegozjawiska-mamna
myślioddziaływaniepewnegotrenduwmyśleniuojęzyku,natu-
rzeludzkiejiwspólnocie.Trend,októrymmowa,łączyłelemen-
tymyślioświeceniowejiromantycznej;najwcześniejoddziałał
wNiemczech,silniezaznaczającswojąobecnośćwtamtejszej
kulturzefilozoficznejiliterackiej,wrefleksjiantropologicznej
iestetycznej.Wniemałymstopniuwpłynąłteżnarozwójsys-
tematycznychbadańnadjęzykiemikulturą,którestopniowo
wyodrębniłysięzowegokonglomeratujakosamodzielnenauki
szczegółowe.Donajważniejszychpionierówtegonurtunależeli
myślicieleniemieccyzdrugiejpołowyXVIIIipierwszejpołowy
XIXstulecia,przedewszystkimJohannGeorgHamanniJohann
GottfriedHerder,którychmyśloddziałałasilnienakolejnepoko-
lenieniemieckichintelektualistów.BraciaGrimmowie,Schleglo-
wie,azwłaszczaWilhelmvonHumboldt,zajmującsiękulturą
ludowąifilozofiąjęzyka,stalisięzarazempionieramietnografii
ijęzykoznawstwahistoryczno-porównawczego.Dziękitwórczo-
ściautorówwrodzajuFichtego,herderowskiekoncepcjejęzyka
ikulturyorazichroliwspólnototwórczejstałysięwNiemczech
przedmiotempolitycznejutylizacji.Połączonazaspiracjamispo-
łeczno-politycznymi,tradycjatazaczęłazyskiwaćpopularność
wśrodowiskachinteligenckichinnychczęściEuropy,zwłaszcza
wregionachpostrzeganychjakoperyferiekontynentu-bydla
wieluruchównarodowychstaćsięistotnymelementemideowe-
gozaplecza.Wywodzącesięztejtradycjiintuicje,rozpowszech-
nionezapośrednictwemdziewiętnasto-idwudziestowiecznych
instytucjinarodowych-przedewszystkimszkolnictwa-podziś
dzieńwywierająistotnywpływnapotocznemyślenieojęzyku
itożsamości.
Omawiającdyskusjefińskichnarodowcównatematjęzyka,
chciałbymwięczwrócićszczególnąuwagęnacoś,costanowi
14
