Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolemizowałznimwielokrotnieMiroslavHroch,któryprzy-
chylasięwprawdziedotezyonowoczesnejgenezienarodów,
bronijednakzarównotradycyjnychujęćempirycznych,jakipo-
gląduozasadniczejroliwcześniejszychtożsamościetnicznych
dlarozwojutożsamościnarodowej.WedługHrochaprocesyna-
rodotwórczewynikająpoczęścizobiektywnychprzemianspo-
łecznychwłaściwychepocenowoczesnej,poczęścizaśstanowią
ichodzwierciedleniewświadomościludzkiej;tazaśkształtowa-
łasięstopniowopodwpływemnarodowejagitacji,obejmującej
corazszerszekręgiludności.Wpełnirozwinięta,nowoczesna
wspólnotanarodowamabowiemcharaktermasowy-jejgra-
niceprzebiegająwpoprzekpodziałówspołecznych,obejmując
wszystkiewarstwy.WswoichanalizachHrochrozróżnianarody
nwielkie”oraznmałe”;klasyfikacjatapokrywasięzasadniczo
ztradycyjnympodziałemnarodównanhistoryczne”inniehisto-
ryczne”,iodzwierciedlaprzeświadczenieautora,żechodziozja-
wiskoistniejącewsposóbobiektywny,nienodwieczne”wpraw-
dzie,niewątpliwiejednakpierwotnewobecnnacjonalizmu”40.
Narodynwielkie”towspólnoty,którychogólnospołecznatożsa-
mośćnarodowakształtowałasięstopniowo,wrazzmodernizacją
długowiecznychorganizmówpaństwowychiwoparciuoich
instytucje;narodynmałe”wywodząsięznnierządzącychgrup
etnicznych”,którepierwotnieprzynależałydoniższychwarstw
społecznych-najczęściejwwieloetnicznychimperiach-apeł-
nowymiarowyminnarodami”stałysiępodwpływemnarodowej
agitacji,którazczasemodniosłasukcesnamasowąskalę.Cen-
tralnytematpracHrochastanowiąprawidłowościrozwojoweru-
40M.Hroch,SocialPreconditionsofNationalRevivalinEurope.
AComparativeAnalysisoftheSocialCompositionofPatrioticGroups
amongtheSmallerEuropeanNations,Cambridge1985,s.3.Wypadado-
dać,żepojęciannacjonalizm”Hrochstarasięunikać,uważającjegoanglo-
saskiezastosowaniazaźródłonieporozumień-twierdzibowiem,żeautorzy
wrodzajuGellneraczyAndersona,traktującnnacjonalizm”jakoneutralną
kategorięwyjaśniającą,wgruncierzeczynieprzestająsięodwoływaćdo
związanychznimnegatywnychskojarzeń-zob.np.M.Hroch,Małenaro-
dyEuropy,s.104-107.
35
