Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zaraznaskrajuzobaczyłemnagądziewczynęprzywalonąblokiemmuruodpasawgórę.
Przyupadkucegłypoluzowałysięniecoiułożyłyjakniedbaleupuszczonataliakart.
Leżałatwarządoziemi.Łydkapękławzdłużażdokości.Dolnaczęśćciałapokrytabyła
takgrubopyłem,żedziewczynawyglądałajakzwalonyposąg.
Robito,bychwilępóźniejprzenieśćkonkretidetalnaszerokiplan,
naową„szachownicę”,naktórąlosrzuciłjegoijemupodobnych
dwudziestolatków.JestKurdwanowskizarównouczestnikiem,jak
iuważnymobserwatoremtego,cowokółniegoiwnimsamymdzieje
sięwsierpniuiwewrześniu1944roku.Topozycjonowaniesięnieco
„nazewnątrz”zbliżagodowspółczesnegoczytelnika,wjakimś
stopniuzasypuje–takbardzo,jaktomożliwe–przepaśćpomiędzy
tymi,którzyprzeżylihekatombęPowstania,atymi,którzydzisiaj
oniejczytają.
Cojeszczeopróczostentacyjnegoantyheroizmuuderza
wewspomnieniachstrzelcaKroka?Napewnosilnierysowana
indywidualnaperspektywa.Tenindywidualizmjestbardzoważny.
Kurdwanowski,podobniejakzaprzyjaźnionyznimStanisławLikiernik
wksiążceMadeinPoland,stroniodwielkichsłówwrodzaju
„Ojczyzna”czy„Naród”.Wolicośowielebliższego:osobistą
swobodę,którejgwarantemmiałabyćwolnaPolska.Wedługniego
Kolumbowie(ion,jedenznich)szlidoPowstaniabićsię
osuwerennośćkraju,którymiałgwarantowaćichmałą,codzienną
wolnośćpowiązanąztakimiwartościamijakuczciwość,lojalność,
szczęście,przyjaźń.Możebrzmiećtoniecopatetycznie,aledla
Kurdwanowskiego,Likiernikaiimpodobnychwtychpojęciach
zakodowanebyłonajszerszeznaczeniesłowa„niepodległość”.
TakarefleksjanarzucasiępolekturzeMrówkinaszachownicy.
Jestjeszczecoś,cowyróżniawspomnieniaKroka.Tenżołnierzwiele
miejscapoświęcaludnościcywilnej.Patrzynacywilów„wplątanych”
wPowstanieiwidziichpostępującydramat,coś,coprzezcałe
dziesięcioleciabyłorodzajemtabu–drogęodentuzjazmuinadziei
dorozpaczy,anawetnienawiścidopowstańców.Wieluscen
opisanychwksiążceniedajesięzapomnieć,choćbyobrazuojca
(„Mężczyznaniemłody,mały,siwawy,orzadkichwłosachkrzyczy
iwyzywa”),którystraciłcórkęwbombardowaniu,gdyjakiśoficerAK
