Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
I.Kimmuzułmaniechińscy?
owsparciewwalcezarabskimnajazdemprzesłałnadwórcesarzaTaizongasasa-
nidzkikrólPersjiJezdegerdIII.PosłańcemkrólabyłjegosynFiruz,którypoprze-
kazaniuprośbyojcaosiadłwstolicyTangówChang’anie(wpobliżudzisiejszego
Xi’anu).PoupadkuSasanidóww651r.iśmierciojcawwojnieznajeźdźcąFiruz
stworzyłperskidwórnawygnaniuwChang’anie,gdziezmarłniedoczekawszysię
istotnegotangowskiegowsparciawwalcezmuzułmanami11.Wtymsamymroku,
gdyupadłasasanidzkaPersjaizmarłjejostatnikrólJezdegerdIII,doChang’anu
przybyłapierwszaznanamuzułmańskamisjadyplomatycznawysłanaprzezkalifa
Usmana12.Zapoczątkowałaonaokresintensywnychkontaktówdyplomatycz-
nychmiędzyTangamiikalifatem.Usmanprzysłałkolejnąmisjęw655r.,ajego
następcyzdynastiiUmajjadów,zwaniwźródłachchińskichDArabamiwbiałych
szatach”(BaiyiDashi),doswojegoupadkuw750r.wsumiewysłalidotangow-
skichChin19misji,zktórychwieleprzywiozłoDtrybut”wpostacikoni13.Oba-
leniew750r.władzyUmajjadówprzeznowądynastięAbbasydówdramatycznie
wpłynęłonastosunkichińsko-muzułmańskie.W751r.armienowychwładców
świataislamu,zwanychwźródłachchińskichDArabamiwczarnychszatach”
(HeiyiDashi),starłysięzsiłamitangowskimiwAzjiCentralnejwbitwienadrzeką
TałaswdzisiejszymKazachstanie.KlęskaChińczykówwtymstarciuoznaczała
kreszaangażowaniadynastiiTangwAzjiCentralnejiwycofaniestamtądwojsk
iadministracjichińskiej.ZderzeniearmiiTangówiAbbasydówspowodowało
jednakznacznąintensyfikacjękontaktówdyplomatycznychmiędzyimperiami;
wsamymtylko753r.doChang’anuprzybyłyczterymisjeabbasydzkie,ado798r.
kalifowiewsumiewysłalidoChin20ambasad14.BitwanadTałasmiaławielkie
znaczeniedlahistoriipowszechnej:zadecydowałaodominacjiislamuwAzjiCen-
tralnejizatrzymaniurozprzestrzenianiawpływówcywilizacjichińskiejnazachód
odPamiru15.Popularnymitgłosirównież,żepobitwiedoniewolimuzułmańskiej
dostalisięchińscypapiernicy,którzynauczylimuzułmanówprodukcjipapieru,
dziękiczemuwynalazektenrozprzestrzeniłsięwcałymświecieislamuitrafił
następniedoEuropy16.Wrzeczywistościtajnikiprodukcjipapieruznanebyły
11D.Twitchett,H.J.Wechsler,Kao-tsung(reign649-683)andtheempressWu:theinheritor
andtheusurper[w:]TheCambridgeHistoryofChina,vol.3:SuiandTlangChina,589-906,part1,
D.Twitchett,J.K.Fairbank(ed.).Cambridge,1979,s.280.Firuzmianowanyzostałwojskowym
gubernatoremchińskiegoprotektoratuPersji(BosiDudufu),byłatojednakfunkcjasymboliczna.
12Ibidem.
13D.Leslie,IslaminTraditionalChina,s.28-30.
14Ibidem,s.30.
15LiXinghua,FengJinyuaniin.,ZhongguoYisilanjiaoShi,Beijing1998,s.14.
16Poglądtenpodzielająuczenichińscyizachodni,patrz:D.Leslie,IslaminTraditional
China,s.21orazBaiShouyi,CongTaluosiZhanyiShuodaoYisilanjiaozhiZuizaodeHuawenJilu
(OdbitwynadTałasdonajwcześniejszegochińskiegoopisuislamu)[w:]HHMS,s.242-243.Tekst
BaiShouyipierwotnieukazałsięw1936r.,alemitozdobyciutajemnicyprodukcjipapieru
przezArabówwnastępstwiebitwynadTałasempowtarzająwspółcześnihistorycy.Patrz::Li
Xinghua,FengJinyuaniin.,ZhongguoYisilanjiaoShi,s.14.