Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1i3iOcenyróżnychaspektówrzeczywistościiichpsychologicznekorelaty
25
Namarginesietychwynikówwartozauważyć,że10%badanejpróbymiało
pojęciedemokracjinieadekwatnedojegoteoretycznegorozumienia(Reykow-
ski,1995).Takżepoponad20latachdemokracjiwieluPolakówbardzoszeroko
rozumietenładspołeczno-politycznyjakosubiektywniendobrysystem”(Jaku-
bowska,2004;SkarżyńskaiRadkiewicz,2018;Reykowski,2005).Niewykry-
stalizowałosiępojęcieliberalnejdemokracjijakosystemugwarantującegoróżne
wolności,realizacjęprawczłowieka,obronęprawmniejszościczyniezależność
sądówodwładzywykonawczej.Wrezultaciewroku2018mamyprzypadkiin-
terpretowaniapolitykiwyraźnieniedemokratycznejjakozgodnejzndemokra-
tycznymprawemwiększościdodziałania,jakchce”(Gdula,2018).
1i3iOCENYRÓŻNYCHASPEKTÓWRZECZYWISTOŚCI
IICHPSYCHOLOGICZNEKORELATY
KażdawypowiedźnatematporuszanegoaspekturzeczywistościwPRLinowe-
gosystemu,budowanegood1989roku,byłaocenianaprzezdwóchtzw.sędziów
kompetentnych,wskaliod1do4.Wyższapunktacjaoznaczałabardziejpozytyw-
nąocenęomawianegoaspekturzeczywistości.Okazałosię,żezarównowewa-
luacjiczasówPRL,jakiaktualnejrzeczywistościprzeważałyocenynegatywne.
Interpretujemytojakoprzejawogólnejprawidłowościpsychologicznej,zwanej
asymetriąnegatywną(Czapiński,1988).Zjawiskanegatywnemająwiększezna-
czenie,wywierająznaczniejszywpływnajednostkiniżzjawiskapozytywne:sil-
niejprzyciągająuwagę,aktywizująróżneinneprocesypoznawcze(np.szukanie
przyczyn),wyzwalająróżnorodneemocje.Jesttouznawanezaprzejawadapta-
cyjnegorealizmujednostki:abyporadzićsobiezzagrożeniamiiinnyminegatyw-
nymiaspektamirzeczywistości,trzebanajpierwjezauważyć,rozpoznać,bypod-
jąćadekwatnedziałaniazaradcze.
WocenieczasówPRLnajniżejocenianopolitykę,brakrespektudlapraw
iwolnościjednostkiorazcechyrządzących,natomiaststosunkowopozytywnie
-warunkimaterialneibezpieczeństwosocjalne.Waktualnejrzeczywistościnaj-
niższeocenydotyczyłysferymaterialnejorazcechosóbrządzących,stosunkowo
najwyższe-nadzieinarespektowanieprawiwolnościorazstwarzanianowych
możliwościdladziałaniajednostek.Międzyocenamiposzczególnychaspektów
życiaprzedzmianąsystemuipojejzaistnieniustwierdzonoistotne,choćniezbyt
silnekorelacjenegatywne(współczynnikkorelacjirPearsona:od-0,17;p<0,01
-przyocenachpatologiispołecznych,do-0,40;p<0,001-przyocenachmoż-
liwościdziałania,jakiedajątedwasystemy).Tylkoocenyrządzącychpolityków
zczasówPRLipozmianiesystemubyłyskorelowanepozytywnie:(r=0,19;
p<0,01):imktośoceniałpolitykówPRLbardziejpozytywnie,tymrównieżbar-
dziejpozytywnieoceniałpolitykówpozmianiesystemu,aimktośoceniałich
bardziejnegatywniewpoprzednimsystemie,takżebardziejnegatywnieoceniał
teżaktualnychpolityków.
