Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DobrzesięmyślizeSłowackim…•11
rozprawieMatuszewskiegoSłowackiinowasztuka,opublikowanej
w1901roku,wktórejautorogłosiłSłowackiegopatronemmo-
dernistycznejsztuki,metafizykiifilozofiinarodowej.Wmoder-
nizmie,podobniejakwromantyzmie,bardziejcenionofilozofię
wpisanąwliteraturęniżtraktowanąnaukowoiracjonalnie.Obrazy
poetyckiemiałyprzekonującoprzekazywaćprawdęmetafizyczną.
Matuszewskiuznał,żeduchludzkościrozwijasięprzezsztukę14.
ModerniścipowtarzalizaArthuremSchopenhauerem:nFilozof
niepowiniennigdyzapominać,żeuprawiasztukę,nienaukę”15.
Traktowanometafizykęjakoszczególnyrodzajpoezji,uznając,że
wszelkiepoznaniemacharaktersubiektywny,niemożnawięcsto-
sowaćkryteriumprawdziwości,alenależyuwzględniaćstopieńza-
spokojeniapotrzebduchowych.Takiepotrzebywłaśniezaspokajał
Król-Duch,ogłoszonynajwybitniejszymdziełemsztukiiczynem
metafizycznym16.
SpośródzagadnieńfilozoficznychzawartychwdziełachSłowac-
kiegomoderniścinajwięcejuwagipoświęcilidwom–jaźniipodo-
bieństwuKróla-DuchadonadczłowiekaFryderykaNietzschego.
nJaźń”–rzeczownikutworzonyodzaimkanja”oznaczasamoświa-
domość,wrozumieniumłodopolanjaźństanowiłaprawdziwybyt
ludzki,określałato,coindywidualnewczłowieku.nDlamoderniz-
muliterackiego–piszeFloryńska–najważniejszybyłwyłoniony
zprzyrodyduch,człowieczajaźń,dążącadoobjęciaświadomo-
ściącałościBytuirozwiązaniajego(zatemiwłasnej)tajemnicy”17.
Aponieważprawdziwedziełosztukiuznawanozaowoctwór-
czościszczególnierozwiniętejiświadomejsiebiejaźni,tosztuka
miałaumożliwiaćnajwyższąsyntezępoznaniabytu.Itakąwłaśnie
stworzyłnajwiększyzdaniemmodernistówgeniuszliteraturypol-
skiej–Słowacki.Wierzyli,żebyłduchemwiodącymiznacznie
14Zob.H.Floryńska:SpadkobiercyKrólaDucha…,s.48.
15Cyt.za:ibidem,s.34.
16Zob.ibidem,s.35.
17Ibidem,s.23.
