Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wobecBiałorusi,Litwy,UkrainyiFederacjiRosyjskiej,alewżadnym
raziepolityktychniemożnabyłosprowadzićdowspólnegomianow-
nika,dającegosięopatrzyćmianemnpolitykiwschodniej”
.
Bezsprzecznie,szczególnepolskiezainteresowaniesytuacją
wschodnichsąsiadówjestwarunkowanewzględamihistorycznymi.
Rosjaijejpolitykawobecnarodówprzezniązdominowanychzoczy-
wistychpowodówbyłyprzedmiotempolskiejrefleksjiprzezostatnie
kilkasetlat.WartojednakzwracaćuwagęnaszympartneromwUE
naosiągnięciawynikającezewolucjipolskiejmyślipolitycznejodno-
szącejsiędorelacjipolsko-rosyjskich.Wieleznichmożebyćbowiem
inspiracjądlakształtowaniajużwspólnegopodejściapaństwczłon-
kowskichUEdoproblemówregionuEuropyWschodniej.
Poszukującodpowiedzinapytanie:nJakrozbićrosyjskieimpe-
rium?”
,Polacypróbowaliwszystkichmożliwychkoncepcji,odpo-
mysłównazawarciewielonarodowegosojuszunarodówimperium
rosyjskiegopodpolskimprzewodem,wymierzonegowewładzęca-
rów,poprzezideewspółdziałaniazruchemrewolucyjnym,anawet
partiąbolszewicką,przeciwkoancienregime’owiwRosji,pokon-
cepcjewbijaniaklinapomiędzynaródrosyjskiiwładzęsowiecką.
WreszciewlatachsiedemdziesiątychXXw.powstałazwieluwcze-
śniejszychsprzecznychideispójnasynteza.Jejautorembyłwłaśnie
JuliuszMieroszewski,któryzwróciłsięwstronęideiantyimperial-
nej.WjegoprzekonaniumiałaonaostateczniepogodzićPolaków
iRosjan.Imperialnetradycjeobunarodówzostałybyodrzucone,aza-
kończeniewielowiekowychpolsko-rosyjskichsporówopanowanie
nadEuropąŚrodkowąiWschodniąbyłobyosiągniętedziękiuznaniu
przezPolakówiRosjanniepodległościUkrainy,BiałorusiiLitwy.Dla
Polskioznaczałotorezygnacjęzwszelkichroszczeńterytorialnych
wobecwszystkichwschodnichsąsiadów,ostatecznewyrzeczeniesię
WilnaiLwowa,atakżedążeńdowyrównaniakrzywddoświadczo-
nychwprzeszłości.
KoncepcjeMieroszewskiego,kontynuowaneipropagowanena-
stępnieprzezredaktoraparyskiejnKultury”JerzegoGiedroycia,stały
sięjednymzpodstawowychelementówpolskiegopolitycznegokon-
sensusuwsprawiepolitykizagranicznejpo1989r.Wrezultacie,choć
wróżnychśrodowiskachkultywowanopamięćozabranychPolsce
przezZwiązekSowieckiziemiachwschodnich,oLwowieiWilnie-
miastachutraconychwwynikupaktuRibbentrop-Mołotowisowiec-
kiejagresjinaPolskę17września1939r.-nigdyniezostałysfor-
mułowanepoważneprogramypolitycznezmierzającedoodebrania
UkraińcomLwowa,aLitwinomWilna.Przeciwnie,pojawiającesię
33
