Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siecią.Krajeromańskiemiałygęstąsiećsiedzibepiskopalnychibyły
oneznaczniestarsze,czyliwiarakatolickabyłatuzdecydowaniemoc-
niejzakorzeniona.ParafrazującznanepowiedzenieJózefaSzujskiego
natematpolskiejhistorii,możnapowiedzieć,żeReformacjatoefekt
Dmłodszościreligijnej”,konkretniezaśtowyrazoporuduchagermań-
skiegowobecgeniuszurzymskiego.
WgranicachdawnegoImperiumRzymskiegoreformatorzysą
nieliczni,asiłaichoddziaływaniajestminimalna.Tutajprymwiodą
twórcyodrodzeniowi,przypominającydorobekAntyku.Kulturarene-
sansowanajbujniejrozwijasięweWłoszechiwHiszpanii.Iwkrajach
tychwłaściwieniemaReformacji.Jestonatubardzosłabaiszybko
zostałazniszczonaprzezsprawnośćinkwizytorów
25
.Zkoleiwlute-
rańskichSkandynawiiiwpółnocnychNiemczechpraktycznieniema
śladówkulturyodrodzeniowej,wyjąwszyizolowaneosobyiwąskie
kręgiczytelników.Wkrajach,gdzieRenesansiReformacjawystępują
równocześnie(Francja,Anglia),wyraźniewidać,żeobanurtyobejmują
zupełnieinnekręgispołeczneokulturzerenesansowejhołdujearysto-
kracja,podczasgdyludjesttradycjonalistyczny
26
.
2.PółnociPołudnie
—BurckhardtversusSkinner
StosunekludziRenesansudoreligiitakortodoksyjnej,jakirefor-
mowanej,budziżywekontrowersjeconajmniejod150lat.Rzadko
zdarzasię,abyjednapracahistorycznauformowałaapodyktycznie
woczachcałegoświatawizerunekjakiejśepokinapółtorastulecia.
25
M.MenéndezyPelayo,Historiadelosheterodoxosespañoles,t.I-III,Madrid1880-
1881;F.Bonicalzi,IlRinascimentoelaRiforme:conatlantestoricofuoritesto,Mila-
no1978,s.346-364.
26
P.ImbartdelaTourpiszetrafnieoludziachRenesansuoDDédaigneuxdelafoule,
ignobleetignare,ilsn)écriventquepouruneélite.Cesdévotsdelabeauté,n)admettent
quederaresinvitésdleursextases:ilscroiraientlesprofanerenlesvulgarisant”;czyli
ta„culturefûtaristocratique”,LesOriginesdelaRéforme,t.I,Paris1905,s.550-551.
30
