Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Takjestwtymprzypadku,gdyw1860rokuJacobBurckhardtopu-
blikowałswojąKulturęOdrodzeniaweWłoszech.
Renesanssportretowanyprzezszwajcarskiegobadaczaprzedstawia
siętragiczniezpunktuwidzeniajakiejkolwiekchrześcijańskiejorto-
doksji.Pomijającjużopispolitykiwłoskiejtegookresu,gdziepanuje
wyłączniezwulgaryzowanymakiawelizmiabsolutnieamoralniepojęta
racjastanu
27
,toszczególniedramatycznieprzedstawiasięBurckhard-
towskiopisreligijnościepoki.Jegozdaniem,mediewalnywzorzec
chrześcijaninawXVIwiekuzastąpionyzostałmodelemDczłowieka
uniwersalnego”(l)uomouniversale),któregoarchetypemjestdworza-
nin,czylierudytaowszechstronnychzainteresowaniach,szczególnie
rozkochanywkulturzepogańskiejiświeckiejpoezji.Tenżeczłowiek
uniwersalnyignorujetradycyjnąetykęiwiaręreligijną.Pojęciatezastę-
pujehonor,któryczęstodomagasiękrwawejzemsty,awszelkiewiążące
sięznimpojęciasądogruntusprzecznezideałemChrystusa.Cogo-
rzej,honorutożsamianozesławą,coczyniłozeńpoważnyargument
doodrzuceniawszelkichtradycyjnychcnótopartychnaskromności
28
.
ZdaniemBurckhardta,pośródwłoskichelitmiałabypanowaćcałko-
witarozwiązłośćseksualna—takwielka,żemałżeństwanierozpadają
sięzpowoduzdradyktóregośzmałżonków,ponieważniewiernośćprze-
stajebyćpowodemdorozpadurodzin,gdyżtraktowanajestjakonorma.
Chętnierozwiązywanotakieproblemyzapomocąkrwawejvendetty
29
.
JacobBurckhardttwierdzi,żefalaimmoralizmu,którazalałaPół-
wysepApeniński,byłaprzyczynąbrakupopularnościideiReformacji.
Luteripozostalinowatorzytraktowaliwiaręiłaskęzniezwykłąpowa-
gą,podczasgdykręgirenesansowezupełniejąignorowały,niebędąc
zdolnymidoprowadzeniazaciętychsporówosenssłówśw.Pawłaczy
interpretacjęinnychfragmentówLiterybiblijnej.LudzieOdrodzenia
śmiejąsięzreligii,Kościoła;literaturapełnajestantyklerykalnych
złośliwościpodadresemkleruimnichów,którymzarzucasięrozpu-
stę,ciemnotęichciwość.Niemajednak—jakżecharakterystycznego
dlawspółczesnegoświata—wojującegoantyklerykalizmu,ponieważ
27
J.Burckhardt,KulturaOdrodzeniaweWłoszech,Warszawa1961,s.5-72.
28
29
Ibidem,s.228-29.
Ibidem,s.233-35.
31
