Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pieczołowicieprzezkatolickieduchowieństwo.Niemaanijednego
krajuluterańskiego,którymiałobybezpośrednidostępdoklasycznego
dziedzictwa,gdzieugruntowanebyłobypraworzymskie(odkryte
ponowniewewczesnejNowożytności),gdzieczytano
byikomentowanoArystotelesa,któregomieszkańcymielibywżyłach
krewpoddanychJuliuszaCezaraiOktawianaAugusta.Dlatego
łacińscykonserwatyściwwiekuXX,krytykującLutra,trafniepisali
o„germańskimbarbarzyństwie”[21].
Trudnonamuznaćzaprzypadek,żewItalii,Hiszpanii,anawet
weFrancji(zmagającejsięzhugenotami)luteranmożnapoliczyć
napalcachjednejręki.NaukiLutrabyłypostrzeganejakostojące
wradykalnejopozycjidoduchaświatałacińskiegoiromańskiego
geniuszu.Niemieckireformatorreprezentujeideeśredniowiecznego
cesarstwa,czyliświatagermańskiego,wrazzjegoideąpołączenia
wrękachmonarszychtakmocypolitycznej,jakireligijnej[22].
Niejesttakżeprzypadkiem,żenajbardziejskrajnireformatorzy
–anabaptyści–wystąpilizanarchistycznymbuntemprzeciwko
wszelkiejcywilizacjiwłaśniewNiemczech,naterenach,którebyły
wolneodwpływówRzymuitakżebyłytylkopowierzchowniepoddane
kulturzekatolickiej.Anabaptyzmobjąłludzi,którzy–zracjiswojego
niskiegopochodzeniaibrakudostępudokultury–intelektualnieobcy
byliitradycjirzymskiej,iśredniowiecznejideicesarskiej.Torefleks
poznanychnamzniemieckiegoŚredniowieczaplemionachwolnych
chłopównieuznającychwładzyjakotakiej[23].
GermańskaReformacjaobjawiasięnadwakompletniesprzeczne
sposoby,aledobrzezakorzenionewniemieckiejtradycjipolitycznej:
przezcezaropapizmiiściebizantyjskikultwładzy(elitypolityczne)
orazprzeztendencjęanarchistyczną,zmierzającądozniszczenia
państwajakotakiego(chłopi).
Opozycjapomiędzyświatemłacińskimakalwinizmemniejesttak
radykalna,dlategowyznanietodosyćłatworozwijasięwświecie
łacińskim,ajegotwórcypochodzązwnętrzatejcywilizacji,
rozpowszechniającswojeideepośródFrancuzówimieszkańcówWysp
Brytyjskich.Jesttoideagłoszącachęćzbudowaniakościołaipaństwa
nabaziefeudalnej,iwspólnotylokalnej,akosztemlegistycznej
irenesansowejkoncepcjiscentralizowanegopaństwa.Kalwinizm
