Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wykorzystujeżywejeszcze,pośródłacinników,sentymentywobec
mediewalnejkoncepcjiwładzy,państwaispołeczeństwa.
Zauważmy,żekalwinizmwygrałtylkotam,gdzietradycjarzymska
byłaznanapośrednio,natychziemiach,którenienależały
doCesarstwaRzymskiego,leczznimgraniczyłylubpodlegały
mutylkoformalnie.Mamytunamyślirozprzestrzenianiesię
kalwinizmunapółnocnąizachodniąSzwajcarię(1525–1536),która
wprawdziebyłaniegdyśprowincjąrzymskąRecją,aletrudnegórskie
warunkiograniczałyturzymskiewpływykulturowe;niemiecki
PalatynatznajdującysięwsąsiedztwieziemdawnegoCesarstwa
(1555);Szkocję(1560),któraprzezstuleciasąsiadowałazrzymską
częściąwyspy;poszczególnefragmentyNiderlandów,głównieich
częśćpółnocna,któragraniczyłazCesarstwem,lecznigdy
niewchodziławjegoskład(holenderskieprowincjeFryzja,Groningen,
Drenthe,Geldria,Utrecht,Holandia).Katolicyzmzachowałsięwtej
częściNiderlandów,którawchodziławskładCesarstwaRzymskiego,
czylinaterenachdzisiejszejBelgiiipołudniowejHolandii(dawne
rzymskieprowincjeBelgikaiGermaniaDolnaznajdującesię
napołudnieodRenuiWaalu).
ZupełniewyjątkowajestsytuacjaAnglii,którajakojedyna
wyłamujesięzantytezyRenesansuiReformacji,iktórapoparła
religijnenowatorstwo,mimożeznajdowałasięwskładzieCesarstwa
Rzymskiego.Jednakprotestantyzacjategokrajumaprzyczyny
polityczneiwynikawyłączniezkaprysuHenrykaVIII,któryprzemocą
odłączyłkrajodRzymu.Niewystępujeturadykalnasprzeczność
pomiędzyrenesansową,alechrześcijańskąkulturąangielską,
apaństwowymwyznaniemreformowanym,którepierwotniebardziej
macharakterschizmyniżherezji.Anglikanizmjestodległy
odreformacyjnegofideizmu.Zachowanezostałyłacińskieelementy
eklezjologii,azmianyróżnicującewzględemkatolicyzmu
wprowadzanostopniowo.Zapewnepierwszepokolenie,uczestniczące
wwydarzeniach1534roku,nieodczuwałojeszczeskutków
odpadnięciaodRzymu.Radykalnenurtyprzyszłypotemzpółnocy,
czyliodSzkotów,którzywybralikalwinizminieznajdowalisięnigdy
wgranicachImperium.
JeślinałożymynasiebiemapęCesarstwaRzymskiegoiReformacji,
tozobaczymy,żestanowiąswojeprzeciwieństwo:terenydawnego
