Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osenssłówśw.PawłaczyinterpretacjęinnychfragmentówLitery
biblijnej.LudzieOdrodzeniaśmiejąsięzreligii,Kościoła;literatura
pełnajestantyklerykalnychzłośliwościpodadresemkleruimnichów,
którymzarzucasięrozpustę,ciemnotęichciwość.Niemajednak
–jakżecharakterystycznegodlawspółczesnegoświata–wojującego
antyklerykalizmu,ponieważgłównymmecenasemartystówjest
Kościół,aprawiekażdyarystokratamawrodziniejakiegoś
biskupa[30].
Nieznaczyto,twierdziszwajcarskibadacz,żeludzierenesansowi
sącałkowicieniereligijni.Toraczejkwestiapojmowaniaprzeznich
wiaryjakorzeczycałkowiciesubiektywnej,indywidualnej,której
nieregulujeaniKościół,anidogmaty.Wyprawykupieckie
doBizancjumikrajówmuzułmańskichuczątolerancji,bowiem
pokazująświatyalternatywnedlachrześcijaństwa.Religijnośćstajesię
bardzoletnia.Włosi„rozróżniająbardzościśledobroodzła,
alenieznajągrzechu”,coznaczy,żeObjawienieprzekształciłosię
wzeświecczonyiindywidualistycznysystemetyczny[31].Dlatego
Burckhardtuważa,że„weWłoszechkażdykroczyswojąwłasną
drogą,anaburzliwychfalachżyciatysiąceludzipopadająwreligijny
indyferentyzm”[32].Pojawiająsiędeiści,dlaktórychBógjestjeszcze
twórcąnormdobraizła,alejużnieinterweniujewsprawydoczesne
iniewspomagaludzi.OjcemdeizmumiałbybyćDanteAlighieri,
któryOpatrznośćzastąpiłpogańskąFortuną.Deiści„najczęściej
zapewnewahalisięwduchumiędzywolnomyślnościąaszczątkami
katolicyzmu,wktórychichwychowano,oficjalniejednak,bodajprzez
samąprzezorność,niezrywalizKościołem”[33].
ZdaniemBurckhardta,Renesanstojednaknieemancypacjarozumu,
lecznawrótpogańskiegozabobonu.Szerzysięastrologia,tak
starożytna,jakiarabska.Nawetnauniwersytetachsąkatedry
astrologii.Wszyscystawiająsobiehoroskopy.Odtychzabobonów
uzależniasięrozpoczęciedziałańwojennych,grydyplomatyczne,
anawetotwarcieobradkonsystorzapapieżaPawłaIII.Szerzysięwiara
wamulety,dziwneznaki,upiory,duchyzmarłych,ciałaastralne,
demony,magię,zaklęcia,czary,lubczyki,kabałę,
alchemię[34].Zachwiałasięwiarawnieśmiertelnośćduszyludzkiej,
chrześcijańskieNiebozostałowyparteprzezwiaręwopisanąprzez
Cyceronakrainęcieni[35].
