Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZYMbYŁA,CZYMJESTACZYMMOŻEbYĆHISTORIAIDEI?
myśleniemnadmyśleniem,musiwięc,chcącniechcąc,teoretyzować.
TyleżetoteoretyzowanieprzypominaodczytanenanowoprzezAndreę
Nightingalepojęcieteorii2.WstarożytnejGrecjiosobyzwanetheoros
byływysyłanejakooficjalniprzedstawicielewspólnotypolitycznej,któ-
rychzadaniembyłozdaniesprawozdaniazobserwowanegozjawiska
czywydarzenia.Jakourzędnicypublicznibyliodpowiedzialnizaupub-
licznieniewiedzyowydarzeniu.Podobniehistorykmyślipolitycznej
iprawnejjestwysyłanywprzeszłośćjakoprzedstawicielwspólnotypo-
znawczejijestodpowiedzialnyzaupublicznieniewiedzyoprzeszłym
sposobiemyślenia.
WedługbliskiegomiMichaelaOakeshottateoretyzowaniejestpo-
szukiwaniemzrozumienia.Wydarzenianiejedynieoglądane,ale
podlegająrefleksjiszczególnegorodzajuamianowicieteoretyzowaniu,
abyostatecznieprzybraćpostaćwiedzyupublicznionej,zwanejteorema-
tem.DlaOakshottanajważniejszyjestnieefektwpostaciteorematu,
alewłaśnieprocesteoretyzowania,czyliposzukiwaniazrozumienia3.
Metodologiamapomagaćwprocesiezrozumienia,alesamproceswy-
magazaangażowaniabadaczawkrytycznąaktywność.Historiamyśli
politycznejiprawnejtoniekończącasiędrogateoretyzowaniarozu-
mianegojakokrytycznarefleksjanadzrozumieniemfenomenumyśli
zprzeszłości.NakonferencjiwKrakowiewczerwcu2014r.profesor
StanisławFilipowiczokreśliłhistorięmyślipolitycznejjakonhistorie
racjonalnościuzasadniającychnaszświatspołeczno-polityczny”.Jestto
wedługmojegozrozumieniabardzobliskietemu,cousiłujęprzedstawić
wtymtekście.
Historiadoktrynpolityczno-prawnychtonazwa,którejnielubię.Jest
toswoistegorodzajuprotezasemantycznabędącąefektem1956r.,która
okazałasięzadziwiającotrwała.Jestemwstaniezrozumiećpolityczne
uwarunkowaniawprowadzeniadyscyplinypodnazwąhistoriadoktryn
politycznychiprawnych,aleuwarunkowaniaminęły,anazwapozosta-
ła.Odsamegopoczątkunazwadoktrynyijejuzasadnieniazczasów
przeszłych(jaknp.profesoraGrzegorzaLeopoldaSeidlera,żedoktryny
doMarksa,aodMarksatojużnauka)wydawałymisiępozbawione
podstawintelektualnych.Trzebasięspieraćopojęciaiznaczenia,ale
idee,ideologieczydoktrynyodkładamnainnaokazje.
2A.Nightingale,SpectaclesofTruthinClassicalGreekPhilosophy:TheoriainitsCul-
turalContext,Cambridge2004.
3M.Oakshott,OnHumanConduct,Oxford1991,s.99–100.
55