Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IWONAbARWICKA-TYLEK*
MIĘDZYNAUKĄAPOEZJĄ
WlondyńskiejNationalGallerypodziwiaćmożnaobraznamalowa-
nyprawdopodobnieprzezTycjana,znanypodtytułemAlegoriamądrości
lubAlegoriaroztropności.Widniejąnanimtrzyzwróconewróżnych
kierunkach(niespoglądającenasiebie)twarzemężczyzn–młodzień-
ca,człowiekadojrzałegoistarca.Ledwiewidocznepowyżejmottogło-
si:expraeterito–praesensprudenteragit–nefuturaactionedeturpe
(zprzeszłychdoświadczeń–teraźniejszośćpostępujeroztropnie–aby
nieszkodzićwprzyszłychdziałaniach).Pierwszespojrzenienaobrazpo
przeczytaniułacińskiegotekstusugeruje,zgodniezresztąztradycyjnie
obecnymwnaszejkulturzepostrzeganiemtego,cominęło,jakoczegoś
starego,żealegoriąprzeszłościjesttutajwidniejącypolewejstronie
widzastarzec.Przyszłośćnatomiaststoipodznakiemmłodzieńczego
wigorunamalowanegozprofilu(podobniejakstarzec)młodzieńcapo
prawejstronie.Jednakżechwilazastanowieniawystarczy,byzakwe-
stionowaćtakiewrażenie.Dlamnie,idlakażdegoznasosobiście,to
młodośćnależydoprzeszłości,podczasgdyprzyszłośćnieuchronnie
zmierzaprzezdojrzałośćkupomarszczonejtwarzystarca.Zracjitejpo-
dwójnejperspektywydziełoTycjananieustannieintryguje.Czashisto-
rii,dziejówludzkościbiegnieodlewejdoprawej,aleczasindywidualny,
subiektywny,przeciwnie:odprawejdolewej.Jednostkowaprzyszłość
stajesięstopniowoswoistąkulturowąrepetycją.Wmoichdziałaniach,
celach,osiągnięciach,obawachujawniasięcorazwyraźniejwspólne
doświadczenietych,którzyżyliprzedemną.Indywidualnaegzystencja,
nietracącswejwyjątkowości,podpadaprzecieżpodschematyiwzor-
cekulturowe–karieryzawodowej,relacjirodzinnych,egzystencjal-
nychlękówitp.Mojamłodośćnatomiastodchodziwprzeszłośćrazem
zupływającymczasemhistorycznym;alezarazemdajesiłękulturowej
przyszłości–pomagazrozumieć,przypominaćioceniaćuruchomione
kiedyśprocesy,uczynastępnepokolenia.MłodośćiPrzeszłość,Starość
*UniwersytetJagielloński.
15
