Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZmiennośćgenetycznaRNAwirusówwaspekcieichdiagnostyki
29
Wprzypadkumutacjitypunonsenstrójkakodującaaminokwaszmienia
sięwjedenztrzechkodonówstop.Powstającewtakiejsytuacjibiałko
będziekrótsze,cozwyklewiążesięzutratąjegofunkcji.Zkoleimutacja
cichapoleganazmianiepojedynczegonukleotydunieskutkującego
zmianąaminokwasuwkodowanymbiałku,gdyżkodgenetycznyjestzde-
generowany,czylijedenaminokwasmożebyćkodowanyprzezkilkako-
donów.Wydajesię,żewniektórychprzypadkach,jeślizmiananastępuje
zkodonupreferowanegonarzadki,możetowpłynąćnaszybkośćsyntezy
białka,atozkoleinaszybkośćjegozwijaniaistrukturęprzestrzenną.
Większośćmutacjiwystępującychwgenomiewirusatomutacjesynoni-
miczne,któreniezmieniająsekwencjiaminokwasowej,mogąjednak
wpływaćnastrukturęRNAorazstrategiękodowanychbiałek[5,13].
Obokmutacjipunktowych,ważnymczynnikiemwewolucjiwirusówjest
zjawiskorekombinacji,mogącezmieniaćwłaściwościwirusaiprzezto
wpływaćnajegozdolnośćprzystosowawczą.Rekombinacjezachodzące
pomiędzysekwencjamiodużymwzajemnympodobieństwie,zwanehomo-
logicznymi,sąuważanezamechanizmpozwalającyodbudowaćfunkcjo-
nalnygenomwprzypadkumutacjiletalnejlubobniżającejwartośćprzy-
stosowawcząwirusa[12].Rekombinacjeniehomologicznezachodzązaś
wtedy,gdyniciRNAniewykazująpodobieństwasekwencji.
Takawymianaodcinkówgenomumożeumożliwićnabyciejednemu
lubobuwirusomnowejcechy,jaknaprzykładposzerzeniezakresugospo-
darzy[4,5,14].Nazmiennośćgenetycznąwirusóworazprocesadaptacji
nowychfunkcjibiologicznychmogąmiećwpływiinneprocesy,zwykle
zachodzącezniższączęstotliwością,jaknp.duplikacjagenów.Wprocesie
tympowstajedrugawersjagenuwirusa,któraewoluujewniezależny
sposób–poprzezgromadzeniemutacjiprowadzącychniemaldocałkowi-
tejdywergencjiodbiałkamacierzystego.Ozajściuduplikacjiwhistorii
badanejgrupywirusówmożeświadczyćwyższepokrewieństwosekwencji
nukleotydowejniżaminokwasowejbadanychgenów[15].Zmianywywo-
ływanewgenomiewirusaprzezmutacjeirekombinacjesądziedziczne,
aczkolwiekzdarzająsięteżinne,mającewpływnapowstawanienowych
wariantówwirusa,aniepodlegającedziedziczeniu.Przyczynątakich
zmianmożebyćnaprzykładtzw.maskowaniegenomu,toznaczyopłasz-
czaniegenomuwirusaobcymkapsydem(heteroenkapsydacja),comoże
wpewnymstopniuzmieniaćcechywirusazależneodbiałkapłaszcza.
Czasamirównieżznajdujesiętzw.mieszańcefenotypowe,toznaczywi-
rusy,którychgenomopłaszczonyjestfragmentamikapsydówdwóchróż-
nychizolatówwirusa.Wymagatorównoległegonamnażaniadwóchizola-
tówwirusawtejsamejkomórceroślinnej[16].Heteroenkapsydacja
występujeczęstouwirusów,którychefektywnośćlub/ispecyficzność
