Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żeświatbyłbybardziejwyzwolony,gdybybyłwyzwolonyodtychmężów
istarców.Bowiemwówczasprzyszłobykrólestwomłodości”
15
.
DziśostatecznieodchodziwniepamięćkulturowystereotypStaregoFilo-
zofa,któryuschyłkulatdochodziprawdziwejmądrości–wstarościMędrzec,
wpotocznejopinii,zmieniasięwbłazna,szaleńca,niepotrzebnegonikomu
orazniezdolnegoprzewodzićczynauczaćzdziecinniałegostaruszka.Cogorsze,
dziejesiętakwepocedemograficznychprzemian,wktórejwydłużeniebiolo-
gicznegotrwaniasprawia,iżstalerosnąrzeszeludziw"trzecimwieku”,eme-
rytów,rencistów,spychanychprzezkulturęmasowąnamarginesżycia.
Pogońzamłodością,przymuszachowaniajaknajdłużejjejzewnętrznych
oznak,rodzijednaktraumęzwiązanązniemożnościąjejrzeczywistegopo-
chwyceniaizatrzymania.Paradoksalnie,jałowośćwysiłkówszybciejpotwier-
dzacorazbardziejdojmującąpewnośćnadciągającychnieubłaganiestarości
iśmierci.Kultmłodości,któregodwudziestowieczneapogeumprzypadłona
przełomlatsześćdziesiątychisiedemdziesiątych,wyznaczahoryzontpotocz-
nychwyobrażeńoszczęściudoświadczanymprzezpobawionąniepotrzebnych
refleksji,korzystającązurokówżyciamłodość.
Jednakiwczasieowegoapogeumpowstawałytekstyprezentującezgoła
odmiennepostrzeganierzeczywistegowymiaruludzkiegotrwanianaziemi,
burzącezłudęmożnościuwolnieniasięodporządkuistnienia.JeanAméry
pisałwówczasswójskrajniepesymistycznyesejOstarzeniusię,wydanyzresz-
tąwroku1968.WychodzącwnimodlekturyProusta,aktuczytania-rozumie-
nia,czytania-przekraczanialiteratury,przekonywał,niepozostawiającsobie
aniczytelnikomzłudzeń:"Dlastarzejącegosię,gdypojmie,żejestjużtylko
czasemiwkrótceznikniezprzestrzeni,sątakżepewnezłudnepociechy–tak-
żepozanajwiększąinajbardziejogłupiającązłudą:religią”
16
.
Potwierdzającpowszechnąpotrzebęszukania"panaceumnaśmiertel-
ność”,Amérywykazujejednocześnie,iżposzukiwaniesposobumaterialnego
trwania,pozostanianaziemipośmierci,jestułomnościąumysłu,karmiącego
sięzłudzeniamiizamkniętegonarzeczywistywymiarbytu:
Jednakdomsięrozsypie,awnuczętarozprosząpoświecie,książkiiobrazyszybko
pójdąwzapomnienie.NaparyskimPère-Lachaisemożnaspotkaćzrujnowanegrobow-
ce,wktórychmieszkająszczury[…]terenwykupionynawieczysteużytkowanie,tak
jakbymieszczańskimajątekpozwalałprzynajmniejnapozyskaniepseudowieczności
wprzestrzeni.Dom,książka,obrazinagrobek–wszystkotobędziejaknocemiłości
ibóluzmarłego:takjakbyichnigdyniebyło
17
.
___
___
___
___
___
___
15
FriedrichNietzsche,Niewczesnerozważania.Tłum.LeopoldStaff.Kraków2000,s.115.
16
JeanAméry,Ostarzeniusię.Podnieśćnasiebierękę.Tłum.BogdanBaran.Warszawa2007,
s.37.
17
Ibidem,s.37–38.
12
