Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naukowoprawideł,koszmarudręczącegoludzkośćodzarania.Odbiorcatych
tekstówodnajdujewnichzatempotwierdzeniepowszechnościprzypisanej
niejakocałemugatunkowiludzkiemuniezbywalnejinieuleczalnejtrwogi
śmiertelnegokresu,którąrozpoznajejakowłasną.
PaulRicoeurpisałzkoleiprzedśmiercią,rozważającistotęczasurozpadu
przeżywanegojakoczaspośrednimiędzynieśmiertelnymczasemdziełaiśmier-
telnymczasemżywejegzystencji:
Jesttoczas,wktórymsięznalazłem;uczestniczęjeszczewudrękachiradościachstwo-
rzenia,jakwmrocznymschyłkujesieni,aleodczuwamwmoimżywymcieleiduchu
rozłammiędzyczasemdziełaiczasemżycia;oddalamsięodnieśmiertelnegoczasu
dziełaipochylamnadśmiertelnymczasemżycia:tooddaleniejestogołoceniem,obna-
żeniemśmiertelnościczasuwsmutnejkoniecznościśmierci,alboteżbyćmożeczasem
schyłkuinędzyumysłu
9
.
NotatkizebranewtomieŻyćażdośmierci,choćnieuporządkowaneinieprze-
kształconewspójnytekst,awydanezapewnewbrewdomniemanejwolifilo-
zofa,objawiająnietylkoosobistycharakterprzedśmiertnychrozważań,aleteż
zdradzająstałąobecnośćpoczucianadrzędnegoobowiązku,rozumieniaiwy-
jaśnianiaiprowokująodbiorcędowspółudziałuwakciepoznania.
Ijeszczewersjapoetycka,współczesna"modlitwastarców”,wktórejzo-
staławyrażonabolesnaświadomośćnieodwracalnościinędzystarczegozde-
gradowania,któratrwalenaznaczadotkniętąnimistotę:
jeśliznastrudnozrobićanioły
przemieńnaswpsyniebieskie
kundleozmierzwionejsierści
ćmyoszarejtwarzy
zgasłeoczyżwiru
10
Herberttworzywięcprzerażającąwizjęzaświatówzaludnianychprzezcienie
odartezludzkiejgodności,byuzmysłowićudrękętowarzyszącąschyłko-
wiwłasnegożycia,alezmuszatakżedozmierzeniasięzobrazemanty-
nieśmiertelności,którabyćmożeprzydarzysiękażdemuczłowiekowi.
Jeśliwięcpisanieostarości,przemijaniu,śmierci–niezależnieodmomen-
tużycia,wktórymtekstpowstaje–jestzawszeautobiograficzne,tozpewno-
ściątakienacechowanienasilasięwmiaręupływulat.Uschyłkudrogizmienia
sięperspektywaoglądu,bliskośćkresuwyznaczateżnoweregułytworzenia
podmiotumówiącego,skłaniadorezygnacjizmasek,przesłon,iluzji.Trakto-
wanametaforycznielubteoretyczniehipotezao"śmierciautora”jestwówczas
codziennościąprzeżyciawpisanąwtekstjakonieuchronnypewnik.
___
___
___
___
___
___
9
PaulRicoeur,Żyćażdośmierci.Tłum.AnnaTurczyn.Kraków2008,s.96–97.
10
ZbigniewHerbert,Epilogburzy.Wrocław1998,s.28.
10
