Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamiastwstępu
21
osadyprzyjściepierwszegoojca,jegoprace,jegonauki,dziejeojcównaszych,
ichprzymiotychwalebne,radyinapomnienia,wynalazkizbawienneipoży-
teczne.Kończyćsięzwykłyteucztypieśniamimłodzieżyobojejpłci,wktórych
pamięćdobrodziejstwnaszychprzodkówjestzawarta”56.
DotematuświętaKrasickipowróciłdwalatapóźniejwPanuPodstolim,bę-
dącymkontynuacjąMikołajaDoświadczyńskiegoprzypadków.Opisałtamświęto
zakończeniażniwobchodzonewspólnieprzezPanaPodstolegozrodzinąoraz
chłopów.ZaczynałosięodwyrażeniawdzięcznościOpatrznościnPanaBoga,któ-
rapracującymdajeżywność”,podziękowaniawłościanomzaprace,anastępnie
zaczęłanmłodzieżtańce,przeplatywałajerozmaitymipieśniami.Tewkompozy-
cjiswojej,niemożnamówić,żebybyływyborne,ztymwszystkimwwdzięcznej
prostocieswojejoznaczałyniewinnośćwiejskiegożycia”57.Świętozakończyłosię
wspólnąucztą.PanPodstolizasiadałprzystolezgospodarzami,natomiastprzy
innychstołachzasiadałyngospodyniezPaniąPodstoliną,pannamipodstolan-
kamiidziewki,zpanamipodstolicamiparobcy”58.Prostotaobchodówiwspól-
neświętowaniebardzoprzypominaopisświętawinobraniawClarenszNowej
Heloizy59,jednakczujesiętupatriarchalnegoducha.TozwoliPanaPodstolego
ipodjegoprzywództwemodbywasięświęto,aonjakodobryiopiekuńczyojciec
zasiadadostołuwspólniezeswymidziećmi–poddanymi.
W1785rokuMichałDymitrKrajewski,autorPodolankiwychowanejwsta-
nienatury,prefektirektorwarszawskiegoCollegiumNobilium,wydałpierwszą
polskąpowieśćfantastycznonaukowąWojciechZdarzyńskiżycieiprzypadkiswo-
jeopisujący.Głównybohaterpolicznychperypetiachbalonemdostajesięna
księżyc,atampoznajedokładniejżycieSielan,mieszkańcówjednejzkrain.
Sielaniewiodążycieprosteipracowite,atrudniąsięgłównierolnictwem.nMają
jedendzieńwroku,któryobchodzązwielkimiokrzykamiiwspaniałością.Każ-
dyobywatelbierzenasiebieszatębiałąiwszystekludschodzisięnajedno
miejsce”60.Niektórzyzuczestnikówowegoświętanosiliszarfyzeznakamiczy-
nów,jakichdokonalipodczasminionegoroku–uratowaniatonącego,pomocy
56I.Krasicki,MikołajaDoświadczyńskiegoprzypadki,Lwów1929,s.90–91.
57I.Krasicki,PanPodstoli,[w:]DziełaproząIgnacegoKrasickiego,Warszawa1803,t.4,
s.105–106.
58Tamże,s.106.
59OrecepcjiNowejHeloizyimyśliRousseauwPolsceXVIIIwieku:H.Juszczakowska,„Nowa
Heloiza”J.J.RousseauwpolskichbibliotekachXVIIIwieku.Próbazastosowaniabadańproweniencyjnych
dozagadnieńrecepcjidzieła,nZBadańnadPolskimiKsięgozbioramiHistorycznymi”1975,z.1;
M.Szyjkowski,MyślJanaJakubaRousseauwPolsceXVIIIwieku,Kraków1913.
60M.D.Krajewski,WojciechZdarzyńskiżycieiprzypadkiswojeopisujący,Warszawa1998,s.104.
