Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
RozdziałI
apogeum;alenienagrunciejednegopaństwaafederacjiwieluróżnychpaństw,
którychniemieccyobywatelebylizwiązanigłówniewspólnymjęzykiem,kul-
turąorazetnicznością.Presjainapięciawywołaneprzezdynamiczneuprzemy-
słowieniesplotłysięzesprzecznymiwyobrażeniaminatematnaturypaństwa
inaroduniemieckiegoorazichmiejscawszerszymkontekścieeuropejskim
iświatowym.Niemieckiespołeczeństwoniewkroczyłowerępaństwowości
w1871r.wpełnistabilnymstanie.Byłorozdarteprzezcorazgłębszekonflikty
wewnętrzne,którewcorazwiększymstopniuprzekładałysięnanierozwiązane
napięciasystemupolitycznegostworzonegoprzezBismarcka46.Owenapięcia
znalazłyujściewcorazbardziejwrzaskliwymnacjonalizmieprzemieszanym
zniepokojącodonośnymidawkamirasizmuorazantysemityzmu,któremiały
pozostawićposobiezłowróżbnedziedzictwonaprzyszłość.
Pieśninienawiści
I
Podkoniec1889rokudyrektorberlińskiejszkołypodstawowej,Hermann
Ahlwardt,stanąłprzedperspektywąruinyfinansowej.Urodzonywzubożałejpo-
morskiejrodziniew1846r.,przekonałsię,żedochódzeskromnegowhierarchii
pruskiejedukacjistanowiskajestzbytniski,abypokryćjegosporebieżącewy-
datki.Wrozpaczypopełniłzbrodnię,która,jaksięzdawało,zostaławręczcelowo
zaplanowanatak,abywstrząsnąćwrażliwościąjegoprzełożonych:ukradłpienią-
dzezfunduszygromadzonychnazapłatęzaprzyjęciebożonarodzeniowedzieci
zjegoszkoły.Wkrótceprzestępstwozostałoodkryte,aonzwolnionyzposady.
Pozbawiłogotoostatniegoźródładochodów.Wieluludzibyłobyzałamanych
takąkatastrofąiprzytłoczonychpoczuciemwinyorazwyrzutamisumienia.Ale
nieHermannAhlwardt.uDyrektor”
,podtakimmianemstaniesięwkrótceznany
opiniipublicznej,przeszedłdoofensywy.Poszukująckogośnakogomógłby
zrzucićwinęzaswenieszczęścia,szybkoskupiłuwagęnaŻydach47.
Wtymokresieniemieckaspołecznośćżydowskabyłamocnozakulturowa-
ną,święcącąsukcesygrupą,wyróżniającąsięnatleinnychNiemcówgłównie
religią48.WXIXwiekunierównościobywatelskienarzuconeniechrześcijanom
46Jeżelichodziotęargumentację,zobaczBlackbourniEley,ThePeculiarities.
47PeterPulzer,TheRiseofPoliticalAnti-SemitisminGermanyandAustria,NewYork1964,s.112-113;
RosemarieLeuschen-Seppel,SozialdemokratieundAntisemitismusimKaiserreich:DieAuseinander-
setzungderParteimitdenkonservativenundvolkischenStrömungendesAntisemitismus1871-1914,
Bonn1978,s.140-142;RichardS.Levy,TheDownfalloftheAnti-SemiticPoliticalPartiesinImperial
Germany,NewHaven1975.Zobaczrównieżpionierskąpracę:PaulW.Massing,RehearsalforDe-
struction,NewYork1949.
48Wtymmiejscuzastosowałemużytecznerozróżnieniepomiędzyuasymilacją”,obejmującącałko-
witezatracenietożsamościkulturowej,auakulturacją”,wiążącąsięzwykształceniempodwójnejtoż-
samościtegolubinnegorodzajuwwielokulturowymśrodowisku,przedstawioneprzezMarionKa-
plan:zobaczMarionA.Kaplan,uTheAcculturation,Assimilation,andIntegrationofJewsinImpe-
