Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spuściznaprzeszłości
49
wpaństwachniemieckichbyłystopniowouchylane,podobniejakwinnych
państwach,gdziezniesionoformalnądyskryminacjęzewzględunareligię–na
przykładwWielkiejBrytanii,poprzezemancypacjękatolikówz1829r.Ostat-
nieprawneprzeszkodystojącenadrodzepełnegozrównaniaprawzostałyzli-
kwidowaneprzezzjednoczenieNiemiecw1871r.Teraz,gdywcałychNiem-
czechwmiejsceceremoniireligijnychwprowadzonoślubycywilne,liczba
małżeństwmieszanychpomiędzyżydamiachrześcijanamizaczęłaszybkoro-
snąć.PrzykładowoweWrocławiuw1915r.zawierano35małżeństwżydow-
sko-chrześcijańskichnakażde100małżeństwczystożydowskich,podczasgdy
podkonieclat70.XIXwiekuzaledwiedziewięć.Bardzonielicznichrześcijań-
scypartnerzywtakichzwiązkachpochodziliznawróconychrodzinżydow-
skich,ategorodzajumałżeństwabyłyobecnenawszystkichszczeblachspo-
łecznych.W1904r.19%żydowskichmężczyznzBerlinaoraz13%kobiet
związałosięwęzłemmałżeńskimzchrześcijańskimipartnerami.WDüsseldor-
fiewpołowiepierwszejdekadyXXwiekujednaczwartawszystkichŻydów
poślubiłachrześcijańskichpartnerów,aw1914r.byłatojużjednatrzecia.
WprzededniuIWojnyświatowejnakażdestoczystożydowskichmałżeństw
przypadało38ślubówmieszanych;wHamburguowaliczbawynosiłaaż73.
CorazliczniejsiŻydzizaczynalirównieżprzechodzićnachrześcijaństwo;
wpierwszychsiedemdziesięciulatachXIXwiekubyło11000konwertytów,
awpozostałychtrzechdekadachaż11500.Pomiędzy1880a1919r.ochrzczo-
nookoło20000niemieckichŻydów.Sukcespowoliprowadziłdorozkładu
tożsamościspołecznościżydowskiejjakozamkniętejgrupyreligijnej49.
Około600000praktykującychŻydówżyjącychwimperiumniemieckim
byłomaleńkąmniejszościąreligijnąwzdecydowaniezdominowanymprzez
chrześcijanspołeczeństwie,stanowiącok.1%ogółuludności.Przezwiekibyli
odcięciodtradycyjnychźródełbogactwa,takichjakposiadanieziemi,ipozo-
stawalipozaszeregamiestablishmentuRzeszy,bowiemnieformalnadyskry-
minacjaspołecznanadalniepozwalałaimzająćmiejscawkluczowychinstytu-
cjach,takichjakarmia,uniwersytetyczynajwyższestanowiskaadministracji
publicznej;zaiste,ichdostępdotychinstytucjiwlatach90.iwpierwszejdeka-
dzieXXwiekuwręczzmalał50.NawróceniŻydzitakcierpieliprzezcodzienny
rialGermany”,YearBookoftheLeoBaeckInstitute,27(1982),s.3-35.
49TillvanRahden,JudenundandereBreslauer:DieBeziehungenzwischenJuden,ProtestantenundKa-
tholikenineinerdeutschenGrossstadtvon1860bis1925,Göttingen2000,s.147-149;PeterJ.G.Pulzer,
JewsandtheGermanState:ThePoliticalHistoryofaMinority,1848-1933,Oxford1992,s.6-7;Shula-
mitVolkov,DieJudeninDeutschland1780-1918,München1994;UsielO.Schmelz,uDiedemogra-
phischeEntwicklungderJudeninDeutschlandvonderMittedes19.Jahrhunderts(bis1933”,Bulletin
desLeoBaeckInstituts,83(1989),s.15-62,s.39-41;JacobToury,SozialeundpolitischeGeschichteder
JudeninDeutschland1847-1871:ZwischenRevolution,ReaktionundEmanzipation,Düsseldorf1977,
s.60;MonikaRicharz,JüdischesLebeninDeutschland,II:SelbstzeugnissezurSozialgeschichteimKa-
iserreich,Stuttgart1979,s.16-17;AnthonyKauders,GermanPoliticsandtheJews:DüsseldorfandNu-
remberg1910-1933,Oxford1996,s.26;KerstinMeiring,Diechristlich-judischeMischeheinDeutsch-
land,1840-1933,Hamburg1998.
50Pulzer,Jews,s.106-120.
