Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kwestiakozackanasejmiegrudniowym1650r.
101
szlachtapruskawobliczum.in.nieustannegozagrożeniazestronyKozakówpol-
eciłaposłomzaangażowaćsięwsprawęobronyRzeczypospolitej54.
Przywołanetuinstrukcjepokazują,żewiększośćszlachtyskłaniałasięku
przyjętejprzezdwórtwardejliniipostępowaniawobecZaporożców.Wznacz-
nymstopniuprzyczyniłasiędotegozapewne-opróczsuplementudolegacji
królewskiej-takżeagitacjaczołowychprzedstawicielistronnictwanwojenne-
go”.Szlachtęwielkopolską,chełmską,halickąiwołyńskąprzekonywaładodat-
kowopozornośćporozumieniapodZborowem,dlategoteżwysuwałaonażądania
bardziejskutecznegoegzekwowaniaugody,ktorewjejmniemaniustanowiło-
byważnykroknadrodzedostabilizacjisytuacjinaUkrainie,atymsamymnie
wykluczałacałkowiciemożliwościpodjęciawtejkwestiirozmówzBohdanem
Chmielnickim.Wponiedziałek5grudnia1650r.rozpoczęłysięobradysejmu
nadzwyczajnego,któregomarszałkiemzostałwybranystolniklitewskiWincenty
KorwinGosiewski55.Następnegodnia,chwilępoprzywitaniukrola,podkancle-
rzykoronnyAndrzejLeszczyńskiwygłosiłpropozycjęodtronu,sprowadzającą
się-jakzanotowałAlbrychtStanisławRadziwiłł-dowezwania,abyRzeczypo-
spolitazadbałaowłasnebezpieczeństwo56.
Wkolejnymdniuposiedzeniasejmurozpoczęłysięwotasenatorskie,które
wypełniłyobradydo10grudnia.Wtymokresieswojemowywygłosiło29sena-
torów57inWszyscyci-czytamywdiariuszusejmu-nawszytkiepunktaprop-
ositiejkrólewskiejpozwalali,aoobroniedosekretnegocolloquiumzachowali
sięopodatkachniektórzyżebypoddanychochronićsposobemiakimnamieni-
ali”58.Należytudodać,żeniektórzysenatorowiewswoichwystąpieniachod-
nosilisiętakżedokwestiiukraińskiej.Wzdecydowanysposobwypowiedział
sięm.in.hetmanpolnyMarcinKalinowski,któryakcentował,żeprzywrócenie
ładunaUkrainiepowinnodokonaćsięprzyużyciusiłyzbrojnej.Wskazywałon
jednocześnienamożliwośćrozerwaniasojuszułączącegoKozakówzTatarami
iTurcjąprzypomocyposelstwdoPortyinaKrym59.Zgołaodmiennezdanie
wtejmateriimiałwojewodabrzesko-kujawski,JanSzymonSzczawiński,który
doradzałpokojowąpróbęrozwiązaniazatarguzKozakami60.Zkoleiprzemawia-
54
Instrukcjasejmikugeneralnegoziempruskichz22listopada1650r.,[w:]G.Lengnich,Geschi-
chtederpreusischenlandekoniglich-polnischenAntheils,Bd.8:Documenta,Dantzig1734,
nr30,s.53-59;J.S.Dąbrowski,PrzedBeresteczkiemł,s.40-41.
55
DyariuszsejmuAnni1650,die5decembr.ZaczętegodwuniedzielnegowWarszawie,BCz,rkps
417,s.199;A.S.Radziwiłł,PamiętnikodziejachwPolsce,t.3:1647-1656,przeł.ioprac.
A.Przyboś,R.Żelewski,Warszawa1980,s.271.
56
A.S.Radziwiłł,Pamiętnikł,s.271.
57
S.Ochmann-Staniszewska,Z.Staniszewski,SejmRzeczypospolitejzapanowaniaJanaKazi-
mierzaWazy.Prawo-doktryna-praktyka,t.1,Wrocław2000,s.73.WocenieJ.Dąbrowskiego
wotowałowsumie24senatorów,PrzedBeresteczkiemł,s.41.
58
Dyariuszsejmuł,k.203;A.S.Radziwiłł,Pamiętnikł,s.272.
59
VotumM.Kalinowskiego,Warszawa,9grudnia1650r.,APG,RSPK,rkps300/29/134,k.369r.
-369v.
60
VotumJ.S.Szczawińskiego,Warszawa,9grudnia1650r.,APG,RSPK,rkps300/29/134,k.368v.
