Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
102
MariuszR.Drozdowski
jący10grudniapodkanclerzykoronnyHieronimRadziejowski61zalecałomnibus
modisbellumtamcontraoccultumhostem,Turcam,cumetiamdomesticosCosa-
cos62.ZdaniemJ.S.Dąbrowskiego,mimożeopowiadałsięonzawystawieniem
wojskamogącegoochronićRzeczpospolitąprzedintrygamizestronyhetmana
kozackiego,tozwróciłtakżeuwagęnamożliwośćuniknięciawojnyipozyskania
Zaporożców63.Istotnymwydarzeniemwkontekścieproblemuukraińskiegobyła
radakrólewskaz12grudnia,naktórejtrzejhetmani,czterejkanclerze,marszałek
koronnyipodskarbiwysłuchalisprawozdaniaposłakrólewskiegoDanielaJer-
zegoWoroniczazjegopobytuuChmielnickiegowpaździerniku1650r.:nTam
Woronicz-czytamyuRadziwiłła-[ł]przedstawił,iżniegodziwytenczłowiek
niczegoinnegoniepragniejaktylkokrwiksięciaWiśniowieckiegoichorążego
koronnego.AgdytrzeciegoWoronicznieśmiałwymienić,kasztelankrakowski
samwykrzyknąłswojenazwisko.Ten,potwierdzającto,doniósłtakżeoszpieg-
achChmielnickiego,którychmaonwszędzie,równieżwWenecji,oraz[ojego
zdaniu]codoprzyszłychlosównaszegokróla,apotemtakżeksięciaMoskwy”64.
Wypadapodkreślić,że15grudniadotarłydoobradującychposłówniepoko-
jącewieścinatemataktualnejsytuacjinaUkrainie.JakwiemyzrelacjiRadzi-
wiłła,byłytoinformacjeontrwaniubuntuChmielnickiego”65.Niemożnawy-
kluczyć,żenowinyte-wpołączeniuzwystąpieniemWoronicza-przyczyniły
siędoposzerzeniagronazwolennikównwojennego”sposoburozwiązaniapalą-
cejkwestiikozackiej.Natakąmożliwośćzdajesięwskazywaćreakcjaposłów
isenatorównalistwojewodykijowskiegoodczytanynaposiedzeniusejmu
19grudnia66,wktórymto-przypomnijmy-Kisielopowiadałsięzakontynu-
owaniemwobecKozakówpolitykiugodowej67,azastanawiającsięnadskutkami
podjętychdotądrozwiązańsiłowychipokojowych,wskazywał,żetedrugiebyły
znacznieskuteczniejsze.Przekonywał,żeustanowionynaUkrainiepokójzostał
naruszonygłówniezpowoduniespełnieniawszystkichżądańnaturyreligijnej
orazczynionychwobecKozakówkrokówprowokującychichdozbrojnejkon-
frontacjizRzecząpospolitą68,trzebawięcrozważyć,nczynawojskowszytko
będącenieprzyjacielskiemamyteżgotowewojsko,którebyśmymogliopponere
huicpotentiae,albojeszcze[nam]przyczynićpotrzebawojskaizaciągać,izdo-
61
Dyariuszsejmuł,k.204.
62
F
.vonLisoladoTrauttmansdorfa,Warszawa,11grudnia1650r.,[w:]Жерела,t.12:Матер.яли
до.стор..укра.нсько.козаччини;з.брав.видавМ.Кордуба,Льв.в,1911,t.5:Актидо
Xмельниччини(1648-1657),s.150.
63
J.S.Dąbrowski,PrzedBeresteczkiemł,s.42.
64
A.S.Radziwiłł,Pamiętnikł,s.273.
65
Ibidem,s.274.
66
Dyariuszsejmuł,k.215;J.S.Dąbrowski,PrzedBeresteczkiemł,s.44.
67
Zdanieр.wojewodykijowskiegoоzamieszaniuteraźniejszymkozackim,inscriptisprzy-
słanenasejmdwuniedzielnyanno1650wWarszawieodprawowany,[wi]Документыоб
Освободительнойвойнеукраинскогонарода1648-1654гг.(dalej:lOB),cост.А.З.Барабой,
n.Л.Бутич,А.H.Катренко,Е.С.Компан,Киев1965,s.361-367.
68
Ibidem,s.362-364.
