Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
62
TomaszKempa
litej,cowpraktyceoznaczałopoważneograniczenieroliróżnowiercówwżyciu
politycznympaństwa3.
Oczywiścieposłówprawosławnychnieinteresowałwczasieobradsejmo-
wychczysejmikowychtylkoproblemnuspokojeniareligiigreckiej”,jednakże
wwiększościznanychnamdiariuszysejmowychwłaśniewtejsprawienajczę-
ściejzabieraligłos.Jednocześniebroniliteższerokopojętejwolnościwyznania
wRzeczpospolitej.Wzwiązkuztymczęstoskładalipodpisypodaktamiprote-
stówdotyczącychtychwłaśniespraw.
Należyzauważyć,żewodniesieniudointeresującegonasokresu-wprzeci-
wieństwiedopierwszegoćwierćwieczapouniilubelskiej(kiedyistniałjużwspól-
nypolsko-litewskisejm)-wyraźniezwiększasięliczbaźródełukazującychnam
funkcjonowanieiprzebiegparlamentarnychobrad.Dysponujemytakżewiększą
liczbąaktsejmikowychzewschodnichterenówRzeczypospolitej,którezamiesz-
kiwałaludnośćruska.Mimotowodniesieniudoszereguinteresującychnassej-
mikówlukiwźródłachsąduże,cowwieluwypadkachuniemożliwiaprecyzyjne
określenieliczbysejmów,wktórychbraliudziałkonkretniprawosławniposło-
wie.Niemniejnapodstawiedostępnejdokumentacjiźródłowejjesteśmywstanie
wskazaćgrupęprawosławnychparlamentarzystówwyróżniającychsięaktywno-
ściąicieszącychsiędużymautorytetemwśródszlachty.Częściowozresztątakie
osobyzostałyjużwróżnychpublikacjachwspomniane4.Moimzadaniemjest
więcprzedstawieniemożliwiepełnejgrupytakichposłów,anadtonatyle,naile
pozwalająnatoźródła,podanieprzykładówichzaangażowaniawobronępra-
wosławianaforumpublicznym,atakżewskazaniedowodównaautorytet,jakim
cieszylisięwśródszlacheckiejbraci.
Pierwszewystąpienieposłówwobronieprawosławiadotyczysejmuw1596r.
Wśródprawosławnychswojąaktywnościąwyróżniłsięwówczasposełkijowski
JurijDrucki-Horski(zm.1609)5.Podpisałsięonwrazzinnymiposłamipodpro-
testacjązłożoną6majawgrodziewarszawskim,wktórejwyrażonosprzeciwwo-
becuniiitychprawosławnychwładyków,którzydoniejdoprowadzili.Coistotne,
uznanojązapogwałceniewolnościszlacheckich,wtymtychgwarantowanych
wakciekonfederacjiwarszawskiej.Dwadnipóźniejspisanazostałajeszczejedna
protestacjawobroniekonfederacjiwarszawskiej,podpisanaprzezróżnowierców,
wtymprzezkn.Druckiego-Horskiego6.Byłonnastępnieuczestnikiemsynodu
3
J.W.Wołoszyn,ProblematykawyznaniowawpraktyceparlamentarnejRzeczypospolitejwla-
tach1648-1696,Warszawa2003,s.115in.
4
K.Mazur,WstronęintegracjizKoroną.SejmikiWołyniaiUkrainywlatach1569-1648,War-
szawa2006;H.Litwin,Równidorównych.Kijowskareprezentacjasejmowa1569-1648,
Warszawa2009.
5
П.H.Жукович,Сеймоваяборьбаправославногозападнорусскогодворянствасцерковной
унией(до1609г.),СанктI-ПетербургI1901,s.201,205;T.Kempa,Wobeckontrreformacji.
ProtestanciiprawosławniwobronieswobódwyznaniowychwRzeczypospolitejwkońcuXVI
iwpierwszejpołowieXVIIwieku,Toruń2007,s.103,106.
6
pоссийскаянациональнаябиблиотека(SanktPetersburg)(dalej:RNB),f.971,op.2,kol.
