Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kwestiakozackanasejmiegrudniowym1650r.
97
Zpowodutychwzajemnychoskarżeńmonarchadopominałsię,abynasej-
miezostałopracowanyskutecznysposóbzapobieżeniaowymskargomipreten-
sjom,napokójśw.ugruntowany,zktórymbysecuranapotemzostawałaRzplta,
ażądnychadnovosmotusetintestinadissidianiebyłookazyej”.26Właściwy
jednakwykładnatematgrożącegozestronyKozaczyznyniebezpieczeństwaza-
wierawysłany23październikasuplementdoinstrukcjinasejmiki27.Nasamym
początkutegodokumentukrólwyjaśnił,żedojegonapisaniaskłoniłygonwiado-
mościonieustannychprzewrotnychzajadłegoizaprzysięgłegonazgubęRzpltej
nieprzyjacielaonegozamysłach”.Następnieskoncentrowałsięnaukazaniuza-
grożeń,jakieniesiezasobąpostępowanieChmielnickiego.Dowodził,żeintencją
jegowspólnejzTataramiinwazjinaziemiehospodaraBazylegoLupulajesttak
naprawdęnonegozrzucićzpaństwa,apotemiinszychsąsiadównawiedziw-
szyformatapotentiaidokołanasobtoczywszy,jużinultimumexterminium
przywieśćRpltą.WprawdzieodwrótTatarówprzeszkodziłmuwrealizacjiza-
mierzeń,jednakplebsodniegopodburzonafurerecoepitikilkadziesiątdomów
szlacheckich,którzyassecuratipactisdodomówswoichpowrócilibyli,cum
uxoribusetpignoribusswoichzgładziła”28.DalejJanKazimierztłumaczył,że
poodejściuTatarówChmielnickiszukainnychsposobów,byzaatakowaćRzecz-
pospolitą.Nietylkobowiemoddałsiępodprotekcjęsułtana,aletakżeponow-
niedokonałnajazdunahospodaramołdawskiegoinwymusiłnanim,abycórkę
swojązasynajegoprzyobiecał;cojeżeliadefectumprzyjdzie,jakiepericu-
laexistaconjunctioneimminentReipublicae,snadniekażdyuważyćmoże”29.
Wprzekonaniukrólazawieraneprzezhetmanakozackiegosojuszezlicznymi
wrogamiRzeczypospolitejsprawiały,żennicinszegojenonaprzyszłąwiosnę
pewnejKozackiejwojny,cumOttomanicaetTataricapotentiazłączeniu,spo-
dziewaćsięnależy”.Wobecdodatkowegozagrożeniazestronypogranicznych
sąsiadówmonarchaapelowałdoszlachty,żebynazbliżającymsięsejmiezajęła
sięgłówniesprawąobronyRzeczypospolitejorazbyzgodziłasięnawystawienie
odpowiedniejliczbywojskaniezbędnegondoodwróceniatychniebezpieczeń-
stw”.30Należydodać,żeintensywnąagitacjęnarzeczkoncepcjisiłowegoure-
gulowaniasytuacjinaUkrainieprowadziliprzedmającymiodbyćsięsejmikami
MikołajPotocki,książęJeremiWiśniowieckiorazhetmanpolnykoronnyMarcin
Kalinowski.Pierwszyzwymienionychwlistachwysłanychnasejmikśredzki31
26
Ibidem.
27
Suplementinstrukcyiinasejmikiprod.7novembris,Warszawa,około23października1650,
[wi]JakubaMichałowskiegoł,s.580-582.
28
29
30
Ibidem,s.581.
Ibidem,s.582.
Ibidem.
31
ListJ.M.P
.Potockiegokastel[ana]krakows[kiego]hetmanawielk[iego]koron[nego]dotegoż
seimika,podKamieńcem22octobr[is]1650,BibliotekaUniwersyteckaweWrocławiu(dalej:
BUWr.),rkpsSteinwehr,F37/III,k.438v.-439r.
