Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przezludnośćżyjącądotychczaswramachpaństwimperialnych
prawadosamookreśleniasięidopaństwowegobytu.
OderwanieziemarabskichodStambułuzostałoprzesądzone
jeszczeprzedzakończeniemwojny.Ważnymdokumentemstałasię
deklaracjaamerykańskiegoprezydentaW.Wilsonaz8stycznia
1918r.,znanajako„14punktów”,natematładupowojennego
wświecie.Jejdwunastypunktgłosił,że„tureckieziemieobecnego
ImperiumOsmańskiegopowinnybyćsuwerenne,aleinne
narodowości,któreobecniepozostająpodwładząturecką,powinny
takżemiećzapewnionąbezpiecznąprzyszłośćorazniczym
nieograniczonąmożliwośćautonomicznegorozwoju”[75].8listopada
1918r.WielkaBrytaniaiFrancjaprzyjęłydeklarację,wyrażającą
poparciedladążeńludnościarabskiej„takdługouciskanejprzez
Turków”doniepodległościpolitycznejorazdeklarującąpomocdla
rządówarabskichwSyriiiMezopotamii.Jednocześniedążeniom
elitarabskichpostawionezostaływyraźnebariery.WielkaBrytania
iFrancjazastrzegłysobiebowiemprawodonadzorunad
funkcjonowaniemnowychrządówiinstytucji
administracyjnych[76].Podobnawizjazostałazawarta
wmemorandumbrytyjskiegoForeignOfficez21listopada1918
r.natematprzyszłościTurcjiorazziemarabskich,ormiańskich
ikurdyjskich.Turcjamiałapozostaćpaństwemsuwerennym
wgranicachAnatoliiorazjejczęścieuropejskiej,acieśninytureckie
–przejśćpodkontrolęmiędzynarodową.ArmeniaiKurdystanbyły
traktowanejakoniepodległepaństwa,anaziemiacharabskich
przewidywanebyłoutrzymaniedotychczasowegosystemu
protektoratówprzyjednoczesnymutworzeniuniepodległych
państw[77].
Wgrudniu1918r.G.ClemenceauspotkałsięzD.Lloydem
George’emiobydwajpolitycyuzgodniliprzyjęcieporozumienia
Sykes–PicotjakopodstawynowegoładunaBliskimWschodzie.
FrancjazrezygnowałazkontrolinadregionemMosuluizgodziła
się,abyWielkaBrytaniazarządzałaPalestyną.Wzamian
oczekiwałapotwierdzeniaprzezLondynjejprawadozwierzchności
nadSyrią,udziałuwpodzialewpływówzropymosulskiejoraz
