Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
icierpienia.PomimoogłoszenianeutralnościIranstałsiępolem
bitwy,walkitoczyłysięwirańskimAzerbejdżanie,anapołudniu
krajudziałaliagenciniemieccyiwkrótcedoszłotamdopowstania
antybrytyjskiego.RosjanieskierowaliwówczasdoIranudodatkowe
wojska,codoprowadziłodorozwiązaniaMadżlesu(parlamentu).
WKomiepowstałdrugirząd,złożonyznarodowcówopoglądach
antyrosyjskichiproniemieckich,cooznaczałodwuwładzę
wpaństwie.W1916r.Rosjanieumocniliswojądominację
wpółnocnejczęścikraju,anapołudniuBrytyjczycyodzyskali
stopniowokontrolędziękiStrzelcomPołudniowejPersji.
Porewolucjimarcowej1917r.wRosjiwoddziałachrosyjskich,
stacjonującychwIranie,wybuchłbunt.Zostałonstłumiony,ale
towarzyszyłytemuszkodymaterialneiprześladowanialudności
cywilnej.WGilanienadMorzemKaspijskimzrodziłsięruch
antyrządowypodnazwądżangalije(„partyzantkaleśna”),którego
przywódca–MirzaKuczekChan–głosiłhasłaoddzieleniasię
odIranu.W1918r.jegozwolennicyopanowalicałyGilan.
WmomenciezakończeniaIwojnyświatowejdominującąpozycję
wIranieutrzymałaWielkaBrytania.WpływyRosjiznacznieosłabły
wzwiązkuzrewolucjamiwtympaństwie,alewładzebolszewickie
starałysięjeodzyskać.14stycznia1918r.LewTrocki,komisarz
ds.politykizagranicznej,ogłosił,żewładzebolszewickieuznają
porozumienieangielsko-rosyjskiez1907r.opodzialeIranu
nastrefywpływówzanieważne.Wśladzatymnastąpiłykolejne
gestyświadcząceochęcinawiązania„nowych”stosunkówzPersją.
Wpodtekścietychgestówwidocznabyłachęćwyeliminowania
zIranuWielkiejBrytaniiizajęciajejpozycji[245].
Delegacjaperskazamierzałauczestniczyćwkonferencji
pokojowejwParyżuwnadzieinauzyskaniestatusuniezależnego
państwairównorzędnegopartnerawobecmocarstwzachodnich.
JednakWielkaBrytanianiedopuściłatejdelegacjidorokowań,
twierdząc,żeudziałtakibyłbyniezasadny,gdyżIrannie
uczestniczyłwwojnie.PrzedstawicieleIranu,którzyprzybyli
w1919r.doParyża,zamierzaliżądaćposzanowaniasuwerenności
ichpaństwa,awszczególnościanulowaniaporozumieniaangielsko-
