Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
go.Zabójcazostałschwytany.OkazałsięnimniejakiMirza
MuhammadRezazKermanu.Zapisprzesłuchaniazabójcy
potwierdziłprzypuszczeniaowątkutureckim,alewskazałtakże
naszerszetłospołecznezabójstwa,jakimbyłoniezadowolenie
zrządówKadżarówpotzw.proteścietytoniowymw1890roku[103].
W1890r.szachprzyznałbrytyjskiejspółcewyłącznośćnahandel
iprzetwórstwotytoniu.Władcabyłudziałowcemspółkiimiał
otrzymywaćrocznie25%zysków.Decyzjetewywołałymasowe
protestydrobnychproducentóworazkupcówiwrezultaciezostały
cofnięte.JednakprzenikanieobcegokapitałudoIranubyłonadal
silneitrwałojużoddziesięcioleci.Pierwszyukładbrytyjsko-perski
owymianiehandlowejzostałpodpisanyw1841r.iotworzyłrynek
IranuprzedtowaramizAngliiiIndii.Kolejneułatwieniaustalone
zostaływramachtraktatuparyskiegoz4marca1857roku.W1865
r.WielkaBrytaniaiIranpodpisałykonwencjęwsprawiebudowy
liniitelegraficznych,cooznaczałodalszeprzenikaniekapitału
brytyjskiegodoIranu.Wlatach70.XIXw.władzeperskiewydały
przedsiębiorcombrytyjskimkilkakoncesjinabudowęlinii
kolejowych.Koncesjanahandeltytoniemz1890r.byłakolejnym
krokiemwumacnianiusięwpływówhandlowychWielkiejBrytanii
wIranie,conaruszałopozycjemiejscowychkupców[104].
Sytuacjępolitycznąwokresiepoprzedzającymrewolucjęokreślał
wznaczącymstopniuchronicznydeficytbudżetowyipróbyrządu
wyjściazfinansowegokryzysu.Powodemzłegostanufinansów
byłainflacja,zmniejszającesięwpływyzesprzedażyjedwabiuoraz
rosnącewydatkidworukrólewskiego,związanewdużymstopniu
zkosztownymipodróżamiszachaNaserod-Dinaorazjegonastępcy
Mozaffaraod-Dina(1896–1907)doEuropy.Rządzaciągałkredyty
zagranicąiposzukiwałwewnętrznychźródełfinansowania.Armia
perskamiałaprzestarzałeuzbrojenieibyłaźlewyszkolona.Jedyną
efektywnąsiłąbyłaBrygadaKozacka,stacjonującawTeheranie,
liczącaokoło1,5tys.żołnierzydowodzonychprzezoficerów
rosyjskich.Urzędypaństwowebyłydostępnedlatych,którzy
potrafilizapłacićnajwyższełapówki,agubernatorzyprowincji
kierowalicałąswojąenergięnabogaceniesięzdodatkowych
