Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WStęp
19
dławspomnianychzasadistwierdzić,jakąrolęodegrałwichtworzeniu
cesarz.Gdybywówczaspośródtegogronawyśmienitychdoprawdy
urzędnikówznalazłosiękilkuludzidobrejwoliwkażdejzdziedzin,
wjakichrozwijasięludzkaaktywność,iwktórychrządwinienzaznaczyć
swądziałalność(takichjakmostyidrogi,kopalnie,administracjaprefek-
tur,finanseisprawiedliwość,przemysł,handel,czydyplomacja);ludzi,
którzyustalilibynapodstawieistniejącychdokumentów,ktostworzyłtę
machinę,ktoprzewidziałizapewniłjejrozwój,iktoustanowiłzasadyjej
funkcjonowanianajbardziejkorzystnezarównodlaosóbprywatnych,jak
idlapaństwa,toichksiążkiukazywałybydobitnienajdoskonalszyinaj-
bardziejpozytywnyobrazNapoleona,jakitylkomożnasobiewyrobić.Na
każdymkrokunatrafialibyśmynajegopomysłyirozporządzenia;najego
uniwersalnegoduchaklasyfikacjiinieodłącznewyczucie,którechroniło
gojednocześnieprzedzaplątaniemsięwpokręnetyradykrasomówców,
uwikłaniemwnadmierniedrobiazgowąpolitykęfiskalnąiuleganiem
skłonnościdoprzesady,przejawianejprzezliteratów.
Jednakludziomposiadającymzarównozdolności,jakiwykształcenie
idoświadczeniewokreślonejdziedzinie,nierzadkobrakszerszychhory-
zontów,ajeszczeczęściej–chęcidopisania.Zwyklionirobićtylkoto,co
dlanichosobiścieużyteczne,iczegorezultatywidocznesąnatychmiast.
przedkładaneimpapierysprawiają,żezabierająsiędopracy,iniepotrze-
baimdotegożadnejinnejzachęty,leczzarazemwzbraniająsięprzed
snuciemteoretycznychrozważań,którenieuzyskałyoficjalnejsankcji.Kie-
dyzaśsugerujeimsię,bynapisaliksiążkę,pewienrodzajzawodowej
nieśmiałościwstrzymujeimpióroiparaliżujesięgającąponiedłoń.Oba-
wiająsięmianowicie,żepowiedzązbytwiele,izuwaginaswąroztrop-
nośćipowściągliwośćprzestająsłużyćprzykłademikształcićswychna-
stępców.Wszystkotonieoznaczabynajmniej,żeniepojawiłasięwówczas
wdrukużadnawartościowapraca.Tychkilka,którepowstało,trafiło
jednaktylkodowielcespecyficznegoibardzoograniczonegogronaod-
biorców,pragnącychwtychpróbachpisaniahistoriidoszukiwaćsięjedy-
nieprzejawówpolitykipartyjnej.
ponadtożadnemuzawodowemupisarzowiniebyłodanepokierować
tymnurtem,którywdniudzisiejszymwiedziewszystkieumysłykuposta-
ciNapoleona.Nietrudnotowyjaśnić.przeważającawiększośćludzizawo-
dowozajmującychsiępisaniemksiążekwywodzisięspośródprofesorów,
dziennikarzyiprawników,czylitychtrzechszkół,gdzieuczysięnienawi-
ścidoNapoleonaitrzechśrodowisk,którychprzedstawiciele,niejako
zpowołaniaiwewłasnyminteresie,zmuszenisągonienawidzieć.
CzyżNapoleonniesymbolizujebowiemwojennejchwały,iczyżtonie
dziękiniemuwojskowiuzurpujądlasiebieczęśćtejuwagi,jakązdaniem
literatówiuczonychspołeczeństwopoświęcaćwinnotylkoiwyłącznie
ichdziełom?poniżaniearmiicodziennymizniewagami,czyteżrozgła-
szaniepowtarzanychkażdegodniakalumni,wrzaskliwedomaganiesię
jejrozwiązania,zwoływanieobradKongresupokojowego,zachęcanie–
poprzezdziałalnośćrozmaitychmiędzynarodowychorganizacji–dolek-
ceważeniaojczystegokrajuizapominaniaoswychkorzeniach–czyżnie
