Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mywałaprzyżyciuwizjęjednegonarodupolskiegoorazideępo-
łączeniarozdzielonychczęścijegociaławewspólnymkrólestwie.
Wyrażonewtychideachpoczucietożsamościnarodowejnie
byłowówczaszjawiskiemwyłącznieelitarnym.Konfliktyetniczne,
spowodowanenapływemdoPolskiniemieckichkolonistów,często
postrzeganychprzezludnośćmiejscowąjakoaroganccyiniespra-
wiedliwieuprzywilejowani,budziłyświadomośćnarodowąchło-
pów,mieszczaniduchowieństwa.Klerpolskiostrosprzeciwiałsię
próbombudowaniawPolsceniemieckichkościołówiklasztorów,
poddanychjurysdykcjiniemieckichwładzeklezjastycznych.Doma-
ganosię,abyoświadczeniawładzorazmodlitwywintencjipanują-
cychczytanebyływkościołachwjęzykupolskim.Wszyscypatrioci
zgadzalisię,żesynowiePolski(Poloniaefilii)powinnibronićoj-
czyznyprzedniebezpieczeństwemniemieckim,umacniaćpanowanie
książątpolskichnadwszystkimiziemiaminależącymidonarodu
polskiego(natioPolonica)orazdążyćdonarodowegozjednoczenia.
Uwieńczeniemwysiłkówzjednoczeniowychstałasiękoronacja
WładysławaŁokietkawroku1320.NakrótkoprzedtądatąWłady-
sławstłumiłbuntniemieckichmieszczanpodwodząkrakowskiego
wójtaAlbertaorazukarałbuntownikówza„zdradępolskiegonaro-
du”.UwikłałsiętakżewkonfliktzKrzyżakami,którzywroku1308
zawładnęliPomorzem.Próbowałrozstrzygnąćtenkonfliktprzez
odwołaniesiędoarbitrażupapieskiego.Trafniezauważono,żetrzy-
krotnepróbytakiegoarbitrażu,podjęteprzezprzedstawicielipa-
piestwa,zaowocowałyczymśwrodzajuankietyGallupanatemat
polskiegocharakteruPomorza.Świadkowiestronypolskiej,repre-
zentującywszystkiewarstwyludności,dowodzili,żePomorzebyło
zawszeczęściąPolskiiżejęzykpolskibyłdlajegoludnościjęzy-
kiemmacierzystym.Argumentacjata,zlekceważonazresztąprzez
arbitrów,świadczyła,żewoczachPolakówjęzykludnościbyłjed-
nymzważniejszychczynnikówwrozstrzyganiusporówterytorial-
nych.Wynikałotozfaktu,żejużwXIIIwiekupolskaelitapoli-
tycznaidentyfikowałanaródzjęzykiemorazwyprowadzałastąd
wniosek,żegranicepaństwapowinnypokrywaćsięzobszaremję-
zykanarodowego.
Napodstawietychdanychwielupolskichhistorykówprzyjęło
tezę,żepunktemwyjściaprocesunarodowotwórczegonaziemiach
8
