Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.1.Polskiruchkonserwatywny...
działalnośćirelacjewewnętrznedużywpływmiałyzawszebieżąceinteresyiprefe-
rencjeziemiaństwa.Mimotychproblemów,cofającsięwostatniedekadyzaborów
możemyjużcałkiemwyraźnierozpoznaćwomawianymruchunurty,któreutrzy-
mająsiętakżewpóźniejszychlatach.Możemyteżwskazaćśrodowiskaiprzywód-
ców,którzystanąnaczeletychnurtówwburzliwymokresieIIRzeczypospolitej.
1.1.2.Ugrupowaniakonserwatywne
Biorącpoduwagęsilnezwiązkikonserwatystówzziemiaństwem,należy
przypomnieć,żeto:nGalicjabyłajedynymzaborem,wktórymziemianiepolscy
uczestniczyliwsprawowaniuwładzy,stanowiącpodporętronu.(ł)Również
jedyniewGalicji[przedewszystkimwGalicjiZachodniej—M.S.]ziemianiemieli
doczynieniazsamodzielnymruchemchłopskim”.Trzebateżjednakodrazu
dodać,żenwodmiennejsytuacjiwporównaniuzGalicjąZachodniąznalazłosię
ziemiaństwoGalicjiWschodniej.Antagonizmnarodowościowyzchłopstwem
ukraińskimzwiększałwśródtegoziemiaństwaobawyprzedzmianami”
19
.Wtej
sytuacjipierwsząwGalicjiinicjatywąorganizacyjnąpokoleniakonserwatystów,
któregoaktywnośćpolitycznaprzypadłanaczasodzyskiwanianiepodległości,był
KlubKonserwatywny,założonyw1896rokuwKrakowie
20
.Jegoczołowidziała-
cze,awśródnichWładysławLeopoldJaworski,AdamKrzyżanowskiorazbracia
AntoniiPiotrGórscy,powołalinastępnie,8września1907roku,Stronnictwo
PrawicyNarodowej
21
,któregopierwszymprezesemzostałZdzisławTarnowski.
WGalicjiWschodniejruchkonserwatywnykoncentrowałsiętymczasemwokół
niesformalizowanegostronnictwa,awłaściwieraczejśrodowiska,podolaków
22
.
19
RudnickiSz.,Działalność…,s.260.
20
Więcejnatentemat:FeldmanW.,StronnictwaiprogramypolitycznewGalicji1846-1907,
Kraków1907;GórskiA.,DwanaścielatistnieniaKlubuKonserwatywnego,Kraków1908.
21
Wypadazauważyć,żestatuttegostronnictwaokreślałjegoformęprawnąjakonstowa-
rzyszenie”
,choćjużw1908rokuuczestniczyłoonowwyborachpowszechnychdoRady
Państwa.
22
Więcejnatentematzob.np.w:GórskiA.,Podolacy—konserwatywnestronnictwoziemian
GalicjiWschodniejlat1867-1914,nProFideRegeetLege”2003,nr1/2(45).
–43–
