Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Sameinformacjebiblijnewreszcieczasemsobiezaprzeczają.Kiedyczytamy
odeportacjachzlat597,587/586i582przedChr.,toakcentpadanato,żencały”lud
byłwywiezionyprzezBabilończyków(2Krl25,21;por.Jr13,19;20,4;52,27;Lm1,3;
2Krn36,20)ikrajpozostałbezmieszkańców(Jr40,6).Wrzeczywistościziemie
niedawnegoKrólestwaJudyniebyłyanitotalniezniszczone,anitymbardziejwy-
ludnione16.Koncepcjanpustegokraju”toideazwiązanazpowrotementuzjastów
podekreciekrólaperskiegopozwalającegonatakąrepatriację(2Krn36,22-24;
Ezd1,1-4).Takżeiwtymmiejscuniemamowyomasowymientuzjastycznym
powrociewszystkichwygnańcówdoJudei.BabilońskiearchiwaMuraššûiteksty
zal-Jaḫūdu17,czytekstyzElfantyny,położonejwśrodkowymEgipcie,nawyspiena
Nilu18,dowodząjednoznacznie,żewiększośćdeportowanychiuciekinierówwola-
łazostaćwswychnowychojczyznach.
Jednoznaczneodpowiedziwkwestiihistorycznościpłynądonaspotemtak-
żezporównaniabiblijnejopowieściopotopiezinnymiopisamitegorodzaju,jak
choćbytemezopotamskie(Astraḫasis;Gilgamesz).Powszechnośćtegomotywu
takżepozaświatembiblijnymsugeruje,żejakaśkatastrofaodużymlubtylkolo-
kalnymzasięgumogłamiećmiejsce,alesamaopowieśćbiblijnazawierajużwyłącz-
nieelementywspólnegodziedzictwakulturowego.Niejestwięchistorycznąrelacją
otymzdarzeniu,leczswoistąalegorią,pozwalającąwyrazićkonkretneideeteolo-
giczne.Więcejdanychdoanalizypojawisię,gdyspojrzymynatradycjęoexodu-
sieczyopodbojuKanaanu,aleitufaktybiblijneifaktyarcheologiczneczęstonie
idąwparze.Samexodusjawisiędziśbardziejjakoswegorodzajusymbol,literac-
kaiteologicznahiperbola,niżrzeczywistewydarzeniehistoryczne.Jakująłtoswe-
goczasuJanAssmann,wskazującnaWj15,21(PieśńMiriam):nZachowanejesttu
pewneszczególnewydarzenie,któreprzezjegouczestnikówpotraktowanebyło
jakowybawczainterwencjazestronyJhwhinanimzrodziłasiępotemlegenda”19.
NiktteżnieczytajużdzisiajopowieściopodbojuKanaanujakwiarygodnegora-
portuorzeczywistychwydarzeniachzprzełomupóźnegobrązuipoczątkuepo-
kiżelaza.Danearcheologicznewyraźniepokazująbowiemdośćłagodneprzejście
16Takidramatycznystanzakładanp.A.Faust,JudahintheNeo-BabilonianPeriod.TeArchaeolo-
gyofDesolation,Atlanta:SocietyofBiblicalLiterature2012.InaczejjednakO.Lipschits,TeFall
andRiseofJerusalem.JudahunderBabilonianRule,WinonaLake:Eisenbrauns2005,s.206-236.
17M.Weippert,HistorischesTextbuch…,s.460-470;L.L.Pearce,C.Wunsch,DocumentsoftheJu-
deanExilesandWestSemitesinBabyloniaintheCollectionofDavidSofer(CornellUniversityStu-
diesinAssyriologyandSumerology28),Bethesda:cdlPress2014.
18M.Weippert,HistorischesTextbuch…,s.479-500.
19J.Assmann,Exodus.DieRevolutionderAltenWelt,München:C.H.Beck20153,s.51.
16
