Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
TopikaZagłady
kontaminacjatopiczna,połączenielocusamoenuszlocushorridus.Obrazsielan‑
kowyowianydymem.Literatura,filmczykulturaZagładywytwarzająwłasne
toposy,któresąwłaściwetylkojej.
J.A.:Tak,aletonapoziomieobrazówliterackich.Toposmajeszczeprzecież
strukturęobrazowąwdużejmierze.
P.W.:Aleobrazujużzinterpretowanego.
J.A.:POCIĄGŚMIERCIświetniesięwtowpisuje.
P.W.:AKARUZELA?
J.A.:No,KARUZELAjestjednorazowa.Aleonateżmabardzowyrazistekono‑
tacje,niestetybardzonieprzyjemnedlaPolaków.Widziałamtękaruzelę.
P.W.:Ionasiękręciła?
J.A.:Tak,kręciłasię,wstrętnedziwkiwarszawskiechichotałyisiędoskonale
bawiły.Muzykagrała.Tonaprawdębyłocośokropnego.Mieszkałamwtedy
zrodzicamiwbardzobliskimsąsiedztwiegetta.Naulicy,którabyłaprzedzielona
murem.Zjednejstronychodziłosiępochodnikuitambyłydomyzamieszkane
przeznie-Żydów,apodrugiejbyłogetto.Tegranicesięwciążprzesuwały,aleto
wszystkobyłocałyczaswpobliżumojegodomuiszkoły.Wśródmieściumiesz‑
kałarodzinamojejmatki:wujek,ciocia.Imyśmytamtędychodzili.Krochmalna,
Chłodna,Żelazna,Grzybowska.JanaGrzybowskiejchodziłamdoszkoły,ana
Krochmalnej,potemnaChłodnejmieszkałam.Nawiasemmówiąc-wpoży‑
dowskimdomu.Znaszegomieszkaniawyrzucilinas,atam,gdzienapoprzed‑
nimtereniegettamieszkanieniezostałospalone,możnabyłozamieszkać.To
byłoczymśusprawiedliwionym,alegdymyślęotym,totakżeczymśprzykrym.
W1944tachałupasięspaliławpowstaniu.Zmojejnajbliższejrodzinyniktnie
zginął,ojciecbyłwpowstaniu,aleocalał.Noipotemw1945rokuprzemieś‑
ciliśmysięnazachód,doDębnaLubuskiego.Atamznowuweszliśmywbety
niemieckie.WięcjakniepoŻydach,topoNiemcach.Miałamwtedy11-12lat
ibyłamprzekonana,żemymamydotegoprawo,zwłaszczażeNiemcyzniszczyli
wszystko,cobyłonasze,agdzieśtrzebabyłomieszkać.Mysięprzemieściliśmy
dośćpóźnoijużtamNiemcówniebyło.Alebyłytedomy,nawetjakieśmeble,
graty,bambetle,wktóremyśmyweszlizpoczuciemsprawiedliwości,boprzecież
toNiemcy.Myślęotymterazzprzykrością.
NowięcwracającdoKARUZELI:onabyłarealna,jająwidziałam.Alemoi
rodzicenigdybynaniąniewsiedlianimnienaniąniewsadzili.TobyłaWiel‑
kanoc,gettojużsięzapalało,karuzelasiękręciła,ajazrodzicamiwyszłamna