Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nMniezawszefascynowaływszelkiepowtarzalności”.OtopiceZagładył
21
stowieczną,holokaustową.Mniezawszefascynowaływszelkiepowtarzalności.
Gatunkowe,aletakżetematyczne.Toposmaróżnerozmiary.Możebyćsprowa‑
dzonydoniesamodzielnejcząsteczki,którawchodziwjakąświększąstrukturę.
Alemożebyćteżsamodzielnyisprowadzaćsiędotego,conazwałamtematem
imiennym.IOrfeusztojesttematimienny.
P.W.:ToposSAMSONAodradzasięwcałejgrupienarracjiholokaustowych
obokserach.Wkażdymrazietakatopika,ojakiejterazrozmawiamy,charaktery‑
zujesięjeszczejednącechąwspólną:niematoposówneutralnychemocjonalnie.
J.A.:Emocjonalnieiaksjologicznie.
P.W.:Dziśjednak,gdymówisięntopos”,odbieranejesttojakocośnakształt
greckichrzeźb-marmurowych,wybielonych,harmonijnychłmartwych.
Agreckierzeźby,jakwiemy,byłyżywe,koloroweł
J.A.:Notak,zazwyczajprzytejokazjimyślisięomitologii.Nieprzezprzypadek
przypomniałamOrfeusza.Mityitoposyodnosząsiędouniwersalnychdoświad‑
czeń,takichjak:miłość,śmierćczywalkabratobójcza.Przypuszczam,żewiele
znichmożnabyznaleźćwliteraturzeamerykańskiejpowojniesecesyjnej.To
wzorzecnarracyjny,któryprzybierakonkretnąformęhistorycznązasprawą
konkretnychfaktów.
P.W.:JacekLeociakwksiążceodoświadczeniachgranicznychzamieszczazdjęcie
wychudzonego,nagiegoczłowieka,właściwiekościotrupaobleczonegoskórą6.
Tafotografiasłużymudodyskusjinadestetyzacjąimedykalizacjąprzedstawień
tegotypudoświadczeń,którychniejakomodelemjestoczywiścieZagłada.Ale
tenkonkretnyobrazprezentujejankeskiegojeńcazkonfederackiegoobozu.Stu‑
denci,którymtozdjęciepokazuję,nawetci,którzyniewiedzą,czymzawodowo
zajmujesięautortejksiążki,tenobrazniezmiennieodsyłajądopóźniejszego
oniemalcaływiekniemieckiegoobozukoncentracyjnego.
J.A.:Wciążnieuważam,żeZagładajestjedynymtegorodzajuwydarzeniem,
nawetwhistoriiXXwieku,alespośródwszystkichinnychwydajesięwydarze‑
niemnajbardziejwyrazistym.Itenwięzieńteżsiękojarzyzobozemkoncen‑
tracyjnymczyzagłady,adopieropotemjenieckim,botoHolokaustzawładnął
wyobraźnią.
P.W.:Iwzwiązkuztymnietylkomawłasnetoposy,aleteżwłasnetoposywy‑
twarza.WeźmyKARUZELĘnaplacuKrasińskich;toprzecieżbardzofrapująca
6J.Leociak:Doświadczeniagraniczne.Studiaodwudziestowiecznychformachreprezentacji.
Warszawa2009,s.202.
