Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
15
czyliprocesyocenypoznawczej(Lovallo,1997),hipokamp,ciało
migdałowate,odgrywającerównieżbardzoważnąrolęwocenie
sygnałówzeświatazewnętrznegoorazpośredniczącewurucha-
mianiureakcjiemocjonalnychimechanizmówadaptacyjnych,oraz
podwzgórze,którekoordynujereakcjeendokrynologiczneiserco-
wo-naczyniowe(por.rys.1).
Podwzgórzejestelementemdwóchukładówfunkcjonalnych,
mającychdużeznaczeniewprocesiestresu.Pierwszytoośpod-
wzgórze–przysadka–nadnercza(HPA–hypothalamic-pituitary-
-adrenal)(Lovallo,Thomas,2000).Rezultatemjejaktywnościjest
wydzielaniekortyzolu,hormonuwytwarzanegoprzezkoręnadner-
czy,istotnegodlawielufunkcjiżyciowych,takichjakchoćbyme-
tabolizm.Wnormalnychwarunkachwydzielaniekortyzolujest
regulowanemechanizmemnegatywnegosprzężeniazwrotnego,
zapobiegającegojegonadmiernemuwytwarzaniu.Badaniawska-
zują,żewmechanizmietymbardzoistotnąrolęodgrywahipokamp
(Jacobson,Sapolsky,1991).Wstresiemechanizmtenulegaosła-
bieniu,coumożliwiawydzielaniezdecydowaniewiększejilości
kortyzolu,atymsamymprzygotowanieorganizmudofunkcjono-
waniawwarunkachnadzwyczajnych.Strukturą,którajestwdużej
mierzeodpowiedzialnazatęzmianę,jestciałomigdałowate
(Munck,Guyre,Holbrook,1984).Niestety,nadmiernailośćkorty-
zoluworganizmiepowodujetakżeuszkodzenieniektórychtkanek,
awdłuższejperspektywieczasowej–zmianychorobowe.
Drugiukładaktywnywmechanizmiestresutoośpodwzgórze
–sympatycznaczęśćukładuautonomicznego–nadnercza(SAM
–sympathetic-adrenal-medullary).Rezultatemaktywnościtego
układujestmiędzyinnymiogólnepobudzenieorganizmuiwiele
zmianwnarządachwewnętrznych,atakże,przezstymulacjęrdze-
nianadnerczy,wydzielanieadrenalinyinoradrenalinyorazzwięk-
szenieczęstościuderzeńsercaizmianywprzepływiekrwi(więk-
szeukrwieniemięśniszkieletowych)(Toates,2001).Aktywność
obydwuukładówmaprzedewszystkimprzygotowaćorganizmdo
zwiększonegowysiłku,zmobilizowaćsiływcelusprostaniawy-
zwaniomotoczeniaiprzetrwania,przezzwiększeniesiły,czujności
iwytrzymałości.
