Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
postnowożytną,którejkształtumożemysiętylko
domyślać.Tejnowejpostnowożytnejepokinienależy
mylićzpostmodernizmem,którynależyjeszczedoepoki
nowożytnej,stanowiącwłaściwiejejzwieńczenieoraz
wypełnieniejejpodstawowejidei–absolutnejwolności
człowiekarozumianegojakoniczymnieskrępowany
homo
creator.
Totalitaryzmjestzjawiskiemcharakterystycznymdla
XXwieku,podobniejaksamopojęcie,którewtedy
dopierosiępojawiło.Jednakjegopierwszezwiastunydają
siędostrzecdużowcześniej–toprzedewszystkimokres
terrorurewolucjiweFrancji.Półwiekupóźniej,wroku
1840,AlexisdeTocquevillewskazywał
naniebezpieczeństwopowstanianowejformydyktatury,
któraróżniłasięodtego,codotychczasnazywano
despotyzmemlubtyranią.Cozaskakujące,dostrzegł
ontoniebezpieczeństwo,obserwująckształtżycia
społecznegoipolitycznegowStanachZjednoczonych1:
Kiedypróbujęsobiewyobrazićtennowyrodzajdespotyzmu
zagrażającyświatu,widzęnieprzebranerzeszeidentycznych
irównychludzi,nieustanniekręcącychsięwkółko
wposzukiwaniumałychipospolitychwzruszeń,którymi
zaspokajająpotrzebyswegoducha.Każdyznichżyjewizolacji
ijestobojętnywobeccudzegolosu;ludzkośćsprowadzasiędla
niegodorodzinyinajbliższychprzyjaciół;innych
współobywateli,którzyżyjątużobok,wogóleniedostrzega;
ocierasięonich,aletegonieczuje.Człowiekistniejetylko
wsobieidlasiebie,jeżelinawetmajeszczerodzinę,
tonapewnoniemajużojczyzny.
Ponadwszystkimipanujenawyżynachpotężnaopiekuńcza
władza,którachcesamazaspokoićludzkiepotrzebyiczuwać
nadlosemobywateli.Tawładzajestabsolutna,drobiazgowa,
pedantyczna,przewidującaiłagodna.Możnabyjąporównać
zwładząojcowską,gdybycelemjejbyłoprzygotowanieludzi
dodojrzałegożycia.Onajednakstarasięnieodwołalnieuwięzić
ludziwstaniedzieciństwa.Lubi,gdyobywatelomżyjesię
dobrze,podwarunkiemwszakże,bymyśleliwyłącznie
owłasnymdobrobycie.Chętnieprzyczyniasiędoichszczęścia,
leczchcedostarczaćjeioceniaćsamodzielnie.Otaczaludzi
opieką,uprzedzaizaspokajaichpotrzeby,ułatwiarozrywki,
