Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zeświatanieprzewidywalnośćiwtłoczyćgowramy
ideologicznejkonstrukcji.
Ostatniakord
Korzenitotalitaryzmu
towskazanie
nalogikęmyśleniaideologicznegojakoźródła
totalitarnegoterroru.Nasuwająsięjednakpytania,
którychArendtwyraźnieniestawia.Dotycząonechoćby
problemupodatnościideologiinajejtotalitarne
zastosowanie.Treśćideologii,wbrewopiniiArendt,
zpewnościąodgrywatutajistotnąrolę.Podstawowaidea
ideologii,jeślimaspołeczniezadziałaćiporwaćzasobą
tłumy,niemożebyćprzyjętadowolnie,leczmusiwjakiś
sposóbodzwierciedlaćoczekiwaniaidążenialudzi.
Tozkoleiprowadzinasdopodstawowegowymiarutej
problematyki.Abyzrozumiećfenomentotalitaryzmu,
należywskazaćjegozakorzenieniewwewnętrznej
strukturzeczłowieka,czyli,innymisłowy,przedstawić
podmiotowewarunkimożliwościrealizacjitotalitarnego
świata
.
Charakterystycznejest,żeznanenamopisy
totalitaryzmudokonywaneniejakozzewnątrz.Mówi
sięostrukturzeruchutotalitarnego,ojegoorganizacji,
osystemiezorganizowanegoterroru.Mówisięwiele
ojegoofiarach,alenieokatach,ajeślijuż,toichrównież
przedstawiasięjakobezwolneofiary,naprzykładAdolfa
Eichmanna19.To,cosiędziejewewnętrzuludzi,którzy
systemtenczynnietworzyli,jakiebyłyichintencje,
motywyicele,pozostajejakbypozagłównympolem
zainteresowaniabadaczy.Tenzapomnianyaspekt
totalitaryzmuwciążczekanaswojewyczerpujące
opracowanie20.
1Naniebezpieczeństwazwiązanezpowstającymspołeczeństwem
masowymzwracaliuwagętakżeinni.Jużwlatach20.XIXwiekupisał
otymGeorgW.F.Hegel,apóźniej,podjegowpływem,KarolMarks.
Odnosilisiędotegorównieżm.in.JohnStuartMillorazFriedrich
Nietzsche.
2A.deTocqueville,
OdemokracjiwAmeryce
,t.2,tłum.B.Janicka,
M.Król,Warszawa–Kraków1996,s.229–332.
3Por.M.Jänicke,
TotalitäreHerrschaftAnatomieeinespolitischen
Begriffes
,WestBerlin1971.
RuchfaszystowskipowstałweWłoszechpoIwojnieświatowej
zezwiązkówkombatanckich.
Fascis
,plur.
fasces
wiązki,rózginoszone