Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BartoszBrożek
Naturalizmwfilozofiiśredniowiecznej*
Rozmaitedoktrynyipostawyteoretyczne,któreokreślićmożnamianem
Unaturalistycznych”,odnaleźćdasięwewszystkichokresachrozwojufilozofii.
PrzypewnejdopuszczalnejinterpretacjispórPlatonazArystotelesembyłprzecież
pierwsządyskusjąantynaturalistyznaturalistą.Podobnierzeczsięmazfilozofią
chrześcijańskiegośredniowiecza;choćjesttobezwyjątkurefleksjauprawiana
wcieniuinapotrzebyteologii,dostrzecwniejmożnawątki,którezasługująna
mianonaturalistycznych.Trzebaoczywiściepamiętać,żenaturalizmśredniowiecz-
nynieprzypominał–iniemógłprzypominać–tego,conaturalizmemzwiesię
dzisiaj.Celemtegoesejubędziezatemnietylkopróbascharakteryzowaniaśred-
niowiecznegonaturalizmu,lecztakżewskazanie,czymróżniłsięonodswego
współczesnegoodpowiednika.
Dlazrozumieniarozmaitychodmianśredniowiecznejrefleksjifilozoficznej
podstawoweznaczeniemapojęcienatury.Okazujesię,żewzależnościodtego,
jakrozumianonaturę,odmienniezarysowywanorelacjępomiędzyteologią(czyli
refleksjąnadObjawieniem)afilozofiąnaturalną(czylirefleksjąnadświatem)
1
.
Wponiższychrozważaniachprzedstawiędwakluczowemomentywrozwojumyśli
średniowiecznej–momenty,wktórychpojęcienaturyprzyjmowałonowątreść
iformę.PierwszymznichbyłopowstanieidziałalnośćszkołyzChartreswXIIw.;
drugim–spórawerroistówłacińskichzparyskimiteologamipodkoniecwiekuXIII.
Tedwiefilozoficzneszkołyprzyczyniłysiędowypracowaniapojęciaautonomicznej
natury,azatemwyznaczeniaprzestrzeni,wktórejoperowaćmogliśredniowieczni
Unaturaliści”.Byłotoprzytympojęciecałkiemodmienneodtego,jakdziśrozumie-
mynaturę,oczymstaramsięprzekonywaćwkońcowejczęścieseju.
*ProjektzostałsfinansowanyześrodkówNarodowegoCentrumNaukiprzyznanychna
podstawiedecyzjinumerDEC-2012/04/A/HS5/00655.
1
Wartododać,żepodobnyproblemrozważalifilozofowiearabscy.Por.B.Brożek,TheDouble
TruthControversy.AnAnalyticalEssay,Kraków2010,s.16–20;R.C.Taylor
,“TruthDoesNotContradict
Truth”:AverroesandtheUnityofTruth,Topoi2000,Vol.19,No.1,s.3–16.
11
