Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naturalizmwfilozofiiśredniowiecznej
To,żesucharóżdżkaAronowazakwitła,wszystkichwprawiłowzdziwienie;
(tymczasem)każdegodniazespragnionejglebywyrastajądrzewa,anie
dziwisięnikt.To,żepięciomachlebaminasyconychzostałopięćtysięcy
mężczyzn,żejadłowustachsięrozrosło,wszystkichwprawiłowzdziwienie;
(tymczasem)każdegodniaposianeziarnorozmnażasiępełniąkłosów,anie
dziwisięnikt.Podobniewszyscydziwilisię,widzącwodęprzemienioną
wwino,(tymczasem)każdegodniawilgoćziemiwchłanianaprzezkorzeń
winnejlatorośliwwinosięzamienia,aniedziwisięnikt4.
Podrugie,Augustyn,uznającnaturęzaznakBoga(signumDei),położył
podwalinypodmistyczno-symbolicznerozumienieświata.Autorzywczesnośred-
niowieczniniebylizainteresowaniopisemprawrządzącychotaczającąichrze-
czywistością–jeślijużodwoływalisiędozjawiskfizycznych,tojedyniesecundum
mysticumsesum,wedleichmistycznegoznaczenia,wskazującnaprzykład,żeświat
jestsymbolemczłowieka,Słońce–Chrystusa,Księżyc–Kościoła(botennieświeci
światłemwłasnym,aleodbijaświatłoChrystusa),zaćmienieSłońcasymbolizuje
śmierćChrystusa,zaćmienieKsiężyca–prześladowaniaKościoła,atrzęsieniaziemi
sąznakiemsądubożego
5
.Wtymsymboliczno-mistycznympodejściudonatury
trudnoodnaleźćprzestrzeńdlarozumowegobadaniarzeczywistości.
Wewczesnejfilozofiiśredniowiecznejistniałajednakinna,bardziejprzychyl-
nanaturzetradycja,choćprzezstuleciaustępującaprzednaporembardziejmistycz-
nychkoncepcji.IjejzarysodnaleźćmożnauAugustyna,którywszaktwierdził,że
trzebauwzględniaćnaturalnepoznanieświata,ajeślijakiśautor–nawetpogański
–doszedłdopoznaniaprawdywsposóbpewny,PismoŚwiętenależytłumaczyć
wtakisposób,byproponowanainterpretacjaprawdętęrespektowała
6
.Dotradycji
tejnawiązaliwwiekuXIIprzedstawicieletakzwanejszkołyzChartres:Wilhelm
zConches,TeodorykzChartresiAdelardzBath.Odpowiadajączwolennikom
mistyczno-symbolicznejinterpretacjinatury,WilhelmzConchespisze:
Saminieznająsiłnatury,aponieważpragną,bywszyscybylitowarzyszami
ichignorancji,niechcą,abyktokolwieksiłytebadałiposzukiwałprzyczyn
rzeczy.Chcą,byśmywierzyliniczymprostacy,abywypełniłosięproroctwo:
UIbyłkapłanniczymlud”.Myjednakżetwierdzimy,żedlawszystkichrze-
czynależyposzukiwaćracji.(...)Woląniewiedziećniżkogośpytać;agdy
dowiadująsię,żektośinnyposzukuje(racji),toobwołujągoheretykiem,
zapatrzenibardziejwswójmnisikapturniżufniswejmądrości7.
4
GrzegorzWielki,MoraliainJob,VI,15n,18,cyt.za:Z.Liana,Inspiracjechrześcijańskie...,s.28.
5
6
Por
Por
.Z.Liana,Inspiracjechrześcijańskie...,s.29.
.ibidem,s.26.
7
WilhelmzConches,PhilosophiaMundi,Pretoria1974,s.32,cyt.za:Z.Liana,Inspiracjechrześ-
cijańskie...,s.8.
13
