Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WostatnimdwudziestoleciupisarstwoIwaszkiewiczaosiągaosta-
tecznieswojątożsamość.Tworzywłasny,przenikliwieosobisty,nie-
zbywalniewyłącznysposóbwypowiedzi.Jegodominującymtonem
jestrozmyślanie,alejesttoton,anierozmyślaniesamo.Myślwnik-
nęłatuwzmysłowośćiuczuciowość,zrosłasięznimi,wielkodusznie
oddalającwszelkąretorykę.Rozmyślaćzmysłami,rozmyślaćsercem–
otozwrot,którybrzmijakparadoks,alewŚpiewnikuwłoskim,Mapie
pogody,Zarudziu,Ogrodachjestpoprostuwielkąsztukąpisarską.Włas-
nysposóbwypowiedzitotakżewłasnygatunekliteracki.
III
Książkimająswojetytułyiswojeokładki,swoje„zaszeregowania
rodzajowe”,nawetswychosobnychczytelnikówikrytyków.Alejak
naprawdęodróżnićJazdydoSandomierzaodPetersburga,Se
´re
´nite
´od
Staregopoety,ŚpiewnikwłoskiodPodróżydoWłoch?Liryka,epika,esej
wnikajątuwsiebie,przerastająsięwzajemnie,utożsamiają.Wolapi-
sarzajestświęta–onsamułożyłswedziełolatostatnichtak,jakje
otrzymujemywposzczególnychtomach,rozdziałach,gatunkach.Ale
dowykrycia,zrozumieniaowegodecydującegotonurozmyślania,któ-
ryczyniztegopisarstwazjawiskowyjątkowewliteraturzepolskiej
ieuropejskiej,chciałobysięjechociażprzezchwilęujrzećinaczej:
wścisłejchronologiipowstawania,przestrzegającejnocyidni,takaby
wierszznalazłsięnapowrótobokepizoduopowiadania,zapisueseju.
Zrozumiećtentonbowiemtoodtworzyćcałą,muzycznąwistocie,
symfonięprzydźwięków,któraprzekraczapodziały,wiążeróżnice.Ale
wolapisarzajestrównieżmądra–osiągaonswątożsamośćnieprzeciw
tradycji,nieprzeciwkonwencjom,leczpoprzeznie.Otopisarstwo,
októrymjednegoniegodzisięmówić–żejestoryginalne.Onotegonie
wymagainiepotrzebuje.Dlategotrzebajeczytać,respektującwcało-
ści.Wjegowłasnejwięziztradycjąiwłasnymjużterazwniejmiejscu.
IV
Rozmyślaniezmysłami,rozmyślaniesercemtworzynietylko
własnysposóbwypowiedzi,tworzytakżewłasnyjejjęzyk.Przyświad-
czatemukażdezdanie,każdywers,każdesłowo.Oznaczatozatem,że
wtymniezbywalnieosobistym,niezaprzeczalniewłasnym,całkowicie
jedynymjęzykużadnezeznaczeńniejestpoprostutożsamezezna-
czeniemzwyczajniepoprawnegojęzykaorazkonwencjonalnejkultury
literackiej.Przytymwszystkimnietracitodziełowięziztymjęzykiem
9
