Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
określeniajak„uzasadnienie”lub„warunekgwarantujący”adekwatnośćstrukturysystemuklasyfikacyjnegoizakresu
wyznaczonychwnimklasdookreślonychczynnikówzewnętrznych.
WedługClareBeghtol,koncepcja
warrant
,naktórejopierająsiępragmatyczneteorieklasyfikacjiiorganizacjiwiedzy
oznacza,żetworzącSOWprzedewszystkimnależyuzasadnić,anastępniezweryfikowaćdecyzjedotyczącewyboruklas
pojęciowychlubtematycznych,któremająbyćreprezentowanewtymsystemie(Beghtol,1986).Analogicznie,należy
teżuzasadnićporządektychklasprzyjętywtablicachklasyfikacyjnych,awięcwybranenastępstwokryteriówpodziału
uniwersumdanejklasyfikacji.Wreszcie,uzasadnieniawymagaprzyjętyporządekcytowania,tj.kolejność,wjakiej
symboleklasprostychmożnałączyćwstrukturzesymboliklasrozwiniętychiklaszłożonych.Pojęciewarrantobejmuje
zarównoświadome,jakinieuświadomionezałożeniaidecyzjedotyczącewyboruiinterpretacjielementówtreści
reprezentowanychzapomocądanegoSOW.
Pojęcie
warrant
funkcjonujerównieżwteoriachepistemologicznych,oczymmowabędziewnastępnympunkcie.
Wśródteoriipragmatycznychnajbardziejznanajestkoncepcja
literarywarrant
.Wsensienajogólniejszymoznaczaona,
żeilościowyrozkładpiśmiennictwawposzczególnychobszarachtematycznychpowiniendecydowaćostrukturze
systemuklasyfikacyjnegostosowanegodoorganizacjitegopiśmiennictwa.Wpraktycekoncepcjataoddawna
stosowanabyławklasyfikacjachbibliotecznychibibliograficznych.Międzyinnymionawłaśniewskazywanajestjako
podstawowazasadakształtowaniastrukturyKlasyfikacjiBibliotekiKongresu(zob.np.Foskett,1996,p.326,Broughton,
2004,p.146).Jednakjakodyrektywateoretyczna,uzasadniającadecyzjeowyodrębnianiuklasreprezentujących
określonetematyizagadnienia,sformułowanazostałanapoczątkuXXw.przezbrytyjskiegobibliotekarzaE.Wyndhama
Hulme’a(1911).Dyrektywatabrzmi:
Klasajestuzasadnionatylkowtedy,gdyistnieje[odpowiadającajej]literaturawformieksiążki,apróbąwalidacjitakiejklasyjeststopieńdokładności,
zjakąjejnazwaopisujeobszartematycznywyznaczonydlatejklasy(Hulme,1911,p.447)[15].
Hulmetwierdził,żeistnieniebibliografiidanegozagadnieniapozwalatakrozumianązasadę
literarywarrant
opisać
zapomocąwartościilościowych.JakzauważyłBirgerHjørland,wpewnymsensiebibliometrycznycharaktertej
dyrektywyHulme’aniejestdziełemprzypadku.ToHulmebowiemw1923r.wprowadziłdopiśmiennictwa
bibliotekoznawczegotermin„indent-invstatystyczna”,którypóźniejzastąpionyzostałnazwą„bibliometria”(Hjørland,
2007).
PóźniejszebadanianadepistemologiąSOWwykazały,iż
literarywarrant
jesttylkojednymzczynnikówzwiązanych
zichpraktycznymwykorzystywaniem,któredecydująokształcietychsystemów,wyborzeichsłownictwaistrukturze
zakodowanychwnichsystemówpojęciowych.Obecniezwracasięuwagęnaszerokiestosowanie
userwarrant
jako
podstawytaksonomicznejorganizacjicyfrowychzasobówinformacjiiwiedzy,jakrównieżnaaktualnośćdyrektywy
literatywarrant
lubjejwspółczesnejwersji–
resourceswarrant
–worganizacjilokalnychzasobówinformacjiiwiedzy.
IdentyfikowanesąinnetypypodstawuzasadniającychwyodrębnianieiorganizacjępojęćwstrukturzeSOW:
organizacyjny,etyczny,terminologiczny(ang.
institutionalwarrant
,
ethicalwarrant
,
terminologicalwarrant
;por.
Beghtol,2010).Teróżnerodzajeuzasadnień–indywidualnielubwzestawieniach–stanowiąpodstawęformułowania
spójnychzałożeńteoretycznychdlapodejmowaniadecyzjiokształtowaniuróżnychrodzajówsystemówklasyfikacyjnych
iorganizacjiwiedzyorazichelementówskładowych.
TeoriepragmatycznesłużądostosowaniuSOWdopotrzebsprawnegokorzystaniaztychnarzędziwokreślonych
warunkach.SąwięcbardzoużytecznedotworzeniatakichSOW,którestosujesiędoorganizacjilokalnychzasobów
izaspokajaniadobrzeokreślonychpotrzebwyodrębnionejspołecznościużytkowników.JednakżetakzbudowanySOW,
wkonsekwencjidostosowywaniadojednostkowych,lokalnychpotrzebpraktycznych,naogółniemożebyć
wykorzystywanywszerszymzakresie–doorganizacjizasobówizaspokajaniapotrzebinnychorganizacjiiśrodowisk
użytkowników.LokalnośćSOWbudowanychzgodniezpostulatami
literary/user/organizational/institutionalwarrant
pozostajezatemwkonflikciezpotrzebąuniwersalizacjinarzędziorganizowaniawiedzywglobalnymśrodowisku
sieciowym.
6.TEORIEESPISTEMOLOGICZNE
Epistemologiczneteorieorganizacjiiklasyfikacjiwiedzyopierająsięnaposzukiwaniulubidentyfikowaniuwspólnejdla
pewnejkulturylubśrodowiskaspołecznegoperspektywypoznawczej,którejpodporządkowanajeststrukturyzacja
wiedzyzakodowanawSOW.Teorieepistemologiczneskupiajązatemuwagęrównieżnaposzukiwaniupewnych
uzasadnieńdlakształtowaniaorganizacjiwiedzy,alelokująjewobszarzeczęstonieuświadamianychlubsłabo
uświadamianychsobieprzeztwórcówSOWczynnikówukierunkowującychsposóbpostrzeganiarzeczywistości
iinterpretowaniawiedzyoniej.ZtymnurtemteoriiwiążesięwspomnianawcześniejkoncepcjaBeghtol–kulturowego
uwarunkowaniasemantycznejorganizacjikażdegotaksonomicznegoSOW(Beghtol,2010).
Najbardziejznanymprzykłademepistemologicznejteoriiklasyfikacjijestkoncepcjakonsensusunaukowo-
edukacyjnego,sformułowanaprzezHenry’egoE.Blissawrozprawie
Amodernclassificationforlibrarieswithsimple
notation,mnemonics,andalternatives
(1910)iwksiążce
TheOrganizationofKnowledgeandtheSubjectApproach
toBooks
(1933).Zgodnieztąkoncepcją,najbardziejodpowiedniąregułąorganizacjidostępudotreścipiśmiennictwa
jestodwołaniesiędoogólnieprzyjętegouzgodnienia,dotyczącegonietylkopodstawowychproblemównauki,aleteż
problemówkażdejdziedzinypoznawaniaświata.Systemedukacyjnyiorganizacjabadańnaukowychkształtująwspólną
perspektywępoznawczą,dobrzeznanąśrodowiskuużytkownikównp.piśmiennictwanaukowego.Trzebatudodać,
żedostosowanieorganizacjipiśmiennictwadoorganizacjiszkolnictwaibadańnaukowychmarówniedługą–jak
koncepcja
literarywarrant
–tradycjęwpraktycebibliotecznej.Towłaśnieprzekonanieoużytecznościtakiegopodejścia
leżałoupodstawdługostosowanychschematówdziałowychopartychnamodeluklasyfikacjifakultetowej.Również
MelvilDeweyakcentowałpotrzebęzachowaniazgodnościmiędzylokalizacjązagadnieńszczegółowychwklasach
szerszychtematycznieaorganizacjąprogramównauczaniaistudiówprowadzonychwAmherstCollege(Dewey,1876).
Epistemologicznypostulatkonsensusunaukowo-edukacyjnegołączysięuBlissazdyrektywąpragmatycznąwpostaci
zasadyalternatywnejlokalizacji,którazapewniamaksymalizacjęoperatywnościSOWwsytuacji,gdyosiągnięcie
pełnegokonsensusuniejestmożliwe.Nieograniczoneniemalmożliwościwieloaspektowegoporządkowaniazasobów
wiedzywwirtualnymśrodowiskucyfrowymdoskonalepozwalajątepostulatyrealizować.
WspółcześnieteorieepistemologicznerozwijanesąwkontekściekrytykitradycyjnychuniwersalnychSOW(np.KBK,
