Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ohistoriirozwojubadańnapolityką
21
towaneograniczonymimożliwościamistosowaniametodmierzalnych
wbadaniuludzkichzachowań.Oświeceniowawiarawpostępwiedzy
isiłęrozumunakazywałatraktowaćrzeczywistośćpolitycznąjakkażdą
inną.AlejużFrancisBacon,jakojedenzpierwszych,głosiłpotrzebę
zastosowaniaudoskonalonychmetodnaukprzyrodniczychdobadań
nagruncielogikiczyteżpolityki24.Przyrodaiświatfizycznystawałysię
corazbardziejpoznawalne.Wierzono,żewszystkodasięprzedstawić
wformułachmatematycznychczyteżgeometrycznych.BenedyktSpi-
nozaiGottfriedW
.Leibnizstosowalimetodymatematycznedorozwią-
zywaniaproblemówpolitycznych.KiedySpinozazwróciłswąmyślku
polityce,tochciałjąprzedstawićjakonajbardziejzgodnązpraktyką.
WTraktaciepolitycznympisał:HAbyzaśzbadaćto,cowchodziwzakres
tejnauki,bezuprzedzenia,takjaktoczynimywdziedziniematematyki,
starałemsięusilnieoto,abyludzkichpostępkówniewyśmiewać,nie
opłakiwaćiniepotępiać,leczjezrozumieć.Adlategorozpatrywałem
wzruszenialudzkie,jakmiłość,nienawiść,gniew,zawiść,ambicję,miło-
sierdzieiwszystkieinnewstrząśnieniaduchaniejakowystępkinatury
ludzkiej,leczjakowłasności,któretakdoniejnależą,jakdonaturypo-
wietrzanależąciepło,zimno,burza,piorunitp.”25.ZkoleiLeibniz,kie-
dypoproszonogo,abywypowiedziałsięwsprawiesłusznościroszczeń
pretendentówdopolskiegotronu,napisałartykuł,wktórym,stosując
argumentyformalno-matematyczne,usiłowałdowieśćsłusznościwy-
boruStanisławaLeszczyńskiego26.TwórcafilozofiipozytywnejAugust
Comteuważał,żepozytywizmpostawinaukęospołeczeństwie,atym
samymopolityce,raznazawszewrzędzieinnychnaukpodstawowych
ipołożykresbezcelowemuijałowemujejosamotnieniu27.Następnie
ruchpozytywistycznywnaucewyrażałgłębokąwiaręwpoznaniena-
ukowenagrunciemetodempirycznych.PrzedstawicieleKołaWiedeń-
skiegogłosili,żetezy,którychniedasięzweryfikowaćempirycznie,są
poprostubezznaczenia.Stosowaniemetodzzakresunaukprzyrodni-
czychurosłodorangidogmatu.Wbadaniachnaukowychupowszechnił
sięnurtscjentyzmu.Uważano,żewszystkomożnasprowadzićdoliczb.
24
F
.Bacon,NovumOrganum,tłum.J.Wikarjak,PWN,Warszawa1955.
25
B.Spinoza,Traktatpolityczny,tłum.I.Halpern,AKME,Warszawa1998,s.24.
26
G.W
.Leibniz,Historisch-politischeundstaatswissenschaftlicheSchriften,Hanover
1864,t.2,s.100,cyt.za:E.Cassirer,Mitpaństwa,tłum.A.Staniewska,Wydawnic-
twoIFiSPAN,Warszawa2006,s.188.
27
A.Comte,Rozprawaoduchufilozofiipozytywnej,tłum.J.K.,WydawnictwoAntyk,
Kęty2001,s.49–50.
