Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
dłużeniaochrony8,jejwznowienia9,anawetpowstaniaporazpierwszy
whistorii10.Wkażdymztychprzypadkówwyłączeniedobrakultury
zdomenypublicznejmożetrwaćnawetponad100lat.Zkoleiochrona
ztytułuprawapokrewnegodowydanianaukowegolubkrytycznego
zart.992pr.aut.przyznawanajestna30latoddatypublikacjiwydania,
czylinarelatywniekrótkiokreswporównaniudoprawaautorskiego.
Jednocześnieniemożnatracićzoczuwysiłku,jakiegowymagapopraw-
neprzygotowaniewydania.Oczekiwanie,abydrobiazgowaiwymagająca
pracanadedycjązostaławynagrodzonaprzyznaniemprawawyłącz-
nego,jestwpełnizrozumiałe.Wyzwaniemjestznalezienierównowagi
pomiędzysłusznymioczekiwaniamiedytorówiwydawcówainteresami
odbiorców.
Zagadnienietomatakżewymiarekonomiczny.Praktykapokazuje,że
istniejąmodeleprowadzeniadziałalnościgospodarczejopartewprze-
ważającejmierzenapublikowaniudziełznajdującychsięwdomenie
publicznej.Wystarczytuwspomniećowydawnictwach,którychmodel
biznesowyopierasięnawydawaniuszkolnychlektur.Jednocześnie
nielicznebadaniaempirycznesugerują,żesamfaktistnieniaochrony
prawnoautorskiejniekoniecznieprzekładasięnafaktycznądostępność
utworównarynku,zwłaszczatużprzedupływemokresuichochrony11.
Takżeztegopunktuwidzeniawartoposzukaćodpowiedzinapytanie,
czyinajakiejpodstawiewydaniepodlegaochronie.
Możesięwydawać,żeproblemtenmacharakterczystoabstrakcyj-
ny,skorosporydotyczącewydańnaukowychlubkrytycznychnie
8
Gdywydaniedotyczyutworu,dlaktóregomajątkoweprawaautorskiejeszcze
niewygasły.Wówczaszpunktuwidzeniaużytkownikadostępdoutworunadalbędzie
ograniczonyprawemwyłącznym,choćprawdopodobniepodmiotemtegoprawabędzie
ktośinny(twórcaopracowania).
9
Gdywydaniedotyczyutworu,dlaktóregomajątkoweprawaautorskieistniały,lecz
wygasły.
10
Gdywydaniedotyczyutworu,którynigdyniebyłchronionyprawemautorskim.
11
Zob.P
.Heald,PropertyRightsandtheEfcientExploitationofCopyrightedWorks:
AnEmpiricalAnalysisofPublicDomainandCopyrightedFictionBestSellers,nMinnesota
LawReview”2008/4(92),s.1031-1063.Należytujednakzaznaczyć,żeprzedmiotem
jegobadańbyłamerykańskirynekwydawniczy.