Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Szkołabadeńska
normatywnościtylkowówczas,gdymasłużyćrealizowaniuceluprawdy.
Przecieżniktniewymagalogicznejstruktury(Zusammenhang)wkombi-
nacyjnejgrzeprzedstawieniafantazji.Ijeślidlakogoś1zawszebądź
chwilowo1obojętnejest,czymyśliprawdziwie,toniebierzepoduwagę
logicznegoprawodawstwa.Zkaprysemmyślenia,któreniechcesię
związaćznormą,madoczynieniabyćmożepsychologia,alenigdylogi-
ka.Logiczneprawodawstwoistniejedlanaszatemtylkoprzyzłożeniu
celuprawdy.Jestpowszechnąważnością,toznaczywartością,którą
uznaćpowinniwszyscy,wartością,któraoddzielalogiczneformymyśle-
niaodpozostałychmożliwychasocjacjiwprzebiegającymwedleprawna-
tury(naturgesetzlich)procesie.Tosamopowtarzasięwprawodawstwie
etycznymiestetycznym:takżewnimtkwiwnormie1jeślitylkotazo-
stanienamrozjaśniona1senskryteriumoceny,którazapodstawęprzyj-
mujecelpowszechnejważności.Prawomoralnewymagategorodzaju
motywacji,któramusizostaćuznanawrazzroszczeniemdopowszechnej
ważności;regułaestetycznawymagatakiegorodzajupobudzeniauczucia,
któregoprzedmiot1założywszypowszechnąważność1możnascharak-
teryzowaćjakopiękny.
Tozatem,coczyninormęwewszystkichwypadkachnormądlanas,
jestodniesieniemdocelupowszechnejważności.Niechodziwszakże
ofaktycznąpowszechnąważność1byłbytobowiemprzypadeknie-
uchronnejkonieczności(naturgesetzlicher)1leczowymaganiepo-
wszechnejważności.Normysątegorodzajuformamiurzeczywistnienia
prawprzyrody,którepowinnyzostaćuznaneprzyzałożeniucelupo-
wszechnejważności.Normysątegorodzajuformamiurzeczywistnienia
prawprzyrodyżyciapsychicznego,którewbezpośredniejoczywistościsą
związanezprzeświadczeniem,żeoneitylkoonepowinnybyćrealizowa-
neiżewszystkieinnerodzaje,wktórychnieuchronnakoniecznośćżycia
psychicznegoprowadzidoindywidualnieokreślonychkombinacji,powin-
nybyćodrzuconezuwaginasweodchylenieodnormy.
Świadomośćnormatywnadokonujezatemwyborupośródporuszeń
nieuchronnegożyciapsychicznego,uznającjedne,inneodrzucając.Pra-
wodawstwonormatywneniejestzprawodawstwemprzyrodniczymani
identyczne,aniteżsprzeczne.Jestonoselekcjąspośródmożliwości,które
określaprawodawstwoprzyrodnicze.Normatywnaświadomośćsumienia
logicznego,etycznegoiestetycznegoniedomagasiętego,cozawszesię
takatakzdarza,anitego,coniemożesięzdarzyć:uznajenatomiastpew-
neelementyztego,cosięzdarzy,innezaśodrzuca.
Jeślinormyprzedstawiająwybórzwielościtego,conaturalniemożli-
we,tołatwozrozumieć,żetenpoglądwiążesięzwypracowanymwna-
ucewyjaśniającejsposobemrozważania,którydziśmadużeznaczenie.
To,żenormypowinnyobowiązywać(gelten),wempirycznejświadomości
