Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Tym,cowyróżniaczłowiekaspośródinnychistotżyjących,jestjęzyk.Dzię-
kiniemumożeonwpełniwyrazićswojepragnienia,dążenia,swojejestestwo,
jestmniejsamotny.Podstawątegonieprawdopodobniezłożonegofenomenu
lingwistycznego,jegobazą,sąsłowa,któreczłowieknadałposzczególnymele-
mentomotaczającegoświata1.Nazywaniezatemstanowipierwszyprzejawję-
zykowejświadomościistotyludzkiej.
Umiejętnośćnazywania,czylioznaczaniarzeczywistościzapomocąwyra-
żeńsymbolicznych,należydonajważniejszychzpunktuwidzeniaistotysy-
stemujęzykowego.Słowa,czylisymbole,należądoprymarnychelementów
językowych,zapośrednictwemktórychmożnazbudowaćzłożone,sekundar-
nestruktury,zarównosemantyczne,jakigramatyczne.Zbiórtychelementów,
nazywanychteżleksemami,określasięmianemleksykonu,któryuważanyjest
zajądrojęzyka.Procesyleksykalizacjisąpodstawąróżnychmodelinadawa-
niajęzyka(W.J.M.Levelt,A.Roelofs,A.S.Meyer1999;P
.Boniniin.2008:
138).Zkoleikażdajednostkaowegoleksykonujakonośnikfonologicznych,
semantycznychikategorialnychwłasnościdostosowujesiędopewnychzasad
gramatyki.Zdaniembadaczyleksykonwznacznymstopniudeterminujefunk-
cjonowanietychreguł.Towleksykoniemieszcząsięsłowa,którestanowiąpo-
łączeniedźwiękówiznaczenialubgestówiznaczenia.Gramatykajakosystem
obliczeniowywskazuje,któreukłady,sekwencjedanychsłówskładająsięna
pełneznaczeńwypowiedzenia(D.Wunderlich2006:2).
Zapomocąleksykonuigramatykijesteśmywstanieprzekazywaćbardziej
złożonesensy,którebezistnieniasłownikaniebyłybymożliwedozakomuni-
kowania.Leksykonstanowirodzajpołączeniamiędzyrzeczywistościąaludz-
kimumysłem,chcącymtęrzeczywistośćtamwłaśnieprzenieść,bymóconiej
rozprawiać,opisywaćją,oceniać,ewentualnieteżzmieniaćczywpływaćna
innejednostkitęrzeczywistośćdoświadczającewtensamlubzbliżonysposób.
Bezsystemuleksykalnegonieistniejewyrażaniejęzykowe.Zbiórpowszechnie
1Mówiącsłowa,mamynamyśliwszelkieformyichprezentowania,nietylkowerbalną,lecz
takżegestową(por.np.językmigowylubmigany),dotykową(por.np.alfabetBraille’a)lubinne.
Istotnajestbowiemwtymmomencierelacjaznaczenie–symbol.
11