Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriekomórkowe
Teoriekomórkowe
GrzegorzTYLKO
Powyżejprzedstawionohipotezydotyczącestarzeniasięorganizmówwświetleteorii
ewolucji.Wydawaćsięmoże,żepewnegeny,alboraczejichzestaw,jestkluczowy
dlaosiągnięciadanejdługościżyciaprzezorganizmjedno-lubwielokomórkowy.
Nieudałosięzidentyfikowaćgenów,którezapobiegająefektomstarzenia,aleuda-
łosięznaleźćgeny,któreprzyczyniająsiędoosiągnięciastarości.Niedziałająone
wodosobnieniu,alepodlegająciągłemuwpływowiinnychgenów,aktywnościme-
tabolicznej,aprzedewszystkimczynnikówzewnętrznychnwłączających”illubnwy-
łączających”jezdziałania.Gromadzeniebłędówwaparaciegenetycznymkomórek
ciała(somy)iniedostatecznainwestycjawmechanizmynaprawywmyślnbosięto
energetycznienieopłaca”
,możebyćsprowadzonadopoziomupojedynczychkomó-
rek.Razuruchomionamaszyneriastarzeniazwiększapopulacjękomóreknbłędnie”
funkcjonujących,któresilnieoddziałująnakomórkinmłode”
.Rozdziałmazazada-
nieprzybliżyćnasządotychczasowąwiedzęnatematmechanizmówstarzeniasięko-
mórek.Wymienionezostanąnajważniejszecechy,któreuznajesięzaobjawstarzenia
komórkowegoiniesposóbmówićonichoddzielnie.Atrybutystarościprzenikająsię
nawzajem,wydająsięprzodowaćwjednymtypiekomórek,wdrugimzaśtrudnoje
zidentyfikować.Wzależnościodkontekstugenetycznegoorazwarunkówżyciako-
mórki,obecnościsąsiednichkomórekitkanek,atakżesubstancjiaktywnychwydzie-
lanychwtrakciecałegoichżycia,starzeniepostępujewróżnymtempie.Zwiekiem
równieżczęśćkomórekprzechodzitransformacjenowotworowe,wzmagaswojąak-
tywnośćżyciową,leczionepodlegająprocesowistarzenia,podobniejakkomórki
prawidłowe.
Odkomórkidotkanki.Rozwijającysięzzygotyorganizmwielokomórkowy
wymaga,dlaosiągnięciapełnejmorfologiiifunkcjonalności,wielupodziałówko-
mórkowych.Początkowoformującysięzarodekkorzystazewszystkichbudujących
gokomórek,jednaknapewnymetapieniektóreznichsąeliminowanedrogąprogra-
mowanejśmierci-apoptozy.Wreszcieniektórekomórkiprzestająsiędzielić,stają
sięwpełnidojrzałe,budująwespółzinnymi,sąsiednimikomórkamiwiększegrupy
-tkanki.Owendorosłe”komórkiotrzymujązupełnieinnecechy,innynprogram”
metaboliczny,niżtomiałomiejscewtrakcieichintensywnychpodziałówiwzro-
stuzarodka.Mimoostatecznegoukształtowaniasięorganizmujakocałościczęść
komórekpozostajewgotowościpodziałowej,innezaśnie.Jesttoszczególniewi-
doczne,gdyprzyjrzymysięniektórymorganizmom(np.płazomlubowadom)prze-
chodzącymprzezprocesprzeobrażenialubposiadającychzdolnośćdoregeneracji
utraconychczęściciała(np.kończyn).Worganizmachwyższychkręgowców,wtym
człowieka,znajdujesiępulapodobnychkomórek,którenietracąswojegopotencjału
57
