Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Zjawiskostarzenia
58
podziałowego-trwająuśpionewspecjalnychniszachtkankowych.Nazywasięje
ogólniekomórkamimacierzystymidorosłegoorganizmu,wodróżnieniuodkomó-
rekmacierzystychzarodkowych(embrionalnych).Uśpionekomórkimacierzyste
wjednychtkankachoczekująnasygnał,którypobudzijedopodziałów,winnych
zaśsązdolnedoniemalciągłegodzieleniasięiodtwarzaniaokreślonejliczbyko-
mórekwtrakciecałegożyciaorganizmu.Podziałkomórekmacierzystychniejest
równocenny,gdyżjednazkomórekpozostajenadalmacierzystą,adrugaróżnicuje
wkomórkędorosłązfunkcjamitypowymidladanejtkanki.Częśćzdorosłychkomó-
rekpotrafisięnadaldzielić(najczęściejograniczonąliczbęrazy),jednakwdorosłym
organizmie,wprzeważającejwiększościsąkomórki,którychpodziałysącałkowicie
zahamowane.Nazywasięjeodpowiedniokomórkamizdolnymidopodziałów(ang.
proliferation-competentcells)ikomórkamipostmitotycznymi(ang.postmitoticcells),
bezmożliwościpodziałowych.
Dorosłekomórkipostmitotyczne,któreniewykazująjużzdolnościpodziało-
wych,uznajesięzakomórkistarzejące.Niedotyczytojednakwszystkichniedzielą-
cychsiękomórek.Częśćznichmożenadalopuścićswójstanuśpieniairozpocząć
podział.Najczęściejskierowaniestarzejącychsiękomórekponownienadrogępo-
działówwiążesięznowotworzeniem.Starzeniesiękomórki,nawetbardzomłodej,
możnaprzyspieszyć,traktującjeczynnikamistresowymi,np.promieniowaniemjo-
nizującym,wielomasubstancjamichemicznymi(choćbygenotoksycznymi),wolny-
mirodnikamilubparadoksalnie,przezuruchomienietzw.onkogenówlubzatrzy-
manieaktywnościnowotworowychgenówsupresorowych.Wostatnimprzypadku
mamydoczynieniazestarzeniemsiękomóreknowotworowych,którywydajesię
mechanizmemzapobiegającymwzrostowiguzów[1].
Cyklkomórkowy.Omniscelullaecellula-wzgodziezsentencjąRudolfa
Virchova,iżkażdakomórkapochodzizkomórki,liczbakomórekwzrastawyłącz-
niedziękipodziałomjużistniejących.Podziałkomórkowyobejmujerównomierny
rozdziałmateriaługenetycznego,anastępniecytoplazmy,pomiędzykomórkamipo-
tomnymi.Rozdziałmateriaługenetycznegoodbywasięwtrakcieprocesuzwanego
mitozą(gr.mitos-nitka,pasemko),natomiastpodpojęciemcytokinezykryjesię
rozdziałcytoplazmy.Komórkiposiadającezdolnośćdopodziałówcechujecyklicz-
nośćpojawianiasięmitozyicytokinezyzczęstościązależnąodtypukomórkioraz
warunków,wjakichsięznajduje.Okrespomiędzypodziałamimitotycznyminazy-
wasięinterfaząiwjejobrębiewyróżniasiętrzyetapyprzygotowaniakomórkido
ostatecznegorozdziałuDNA(ryc.3.4).EtapItofazaG
1(ang.gap,przerwa)-okres
wzmożonegometabolizmuwęglowodanów,lipidówibiałekmającychpoprowadzić
replikacjęDNA.EtapII-fazaS(synteza),czyliokrespowielaniaDNA,którymaza
zadaniepodwoićilośćchromatynyjądrakomórkowegoz2Cdo4C(ang.content).
Wreszcie,następującyponiejetapIIItofazaG
2przygotowującaiuruchamiająca
maszynerięodpowiedzialnązaprowadzenieikontrolęmitozy(fazaM)-rozdziału
