Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
10Wprowadzeniedoneuronaukispołecznej
biologiąludziiinnychzwierząt,pokazując,żewcaleniejesteśmytacy
wyjątkowiwnaszymposługiwaniusięjęzykiem,narzędziami,znaszą
kulturą,składnią,anawetnauczycielami.
UCoczyninasludźmi?”wtympodtytuleoznaczato,cownaszejewolu-
cyjnejprzeszłościprzyczyniłosiędopowstanialudzkiegomózguiukładu
nerwowego.Tuprzedstawiamyludzkimózgztejperspektywy,natomiast
ewolucjęludzkiegomózguopisujemywrozdziale3.
Chociażludziesągatunkiemwyjątkowym,ludzkieciałoimózgma
wielecechwspólnychzinnymiorganizmami.Licznestrukturyiwyni-
kająceznichfunkcjeludzkiegomózguiciałamożnaodnaleźćuinnych
zwierząt(ramka1.2).Tepodobieństwaniezawszesąoczywiste,ponie-
ważselektywnapresjaewolucyjnamożedoprowadzićdobrakuciągłości
formylubfunkcjistrukturyuróżnychgatunków.NeuronaukowiecMichael
Gazzaniga22zauważa:UPodobniejakgazmożestaćsięcieczą,którazkolei
możesięprzekształcićwciałostałe,wtokuewolucjinastępująswoiste
przemianyfazowe–zmianytakzasadnicze,żeniemalniesposóbuwie-
rzyć,iżpowstałewtensposóbbytysązbudowaneztychsamychelemen-
tówskładowych”(s.3).
Ludzkimózgewoluował,ajednakróżnisięodmózgównieludz-
kichwsposóbbardziejfundamentalnyniżtylkorozmiarem.Stwierdzono
odmiennąekspresjęgenówwróżnychwarstwachludzkiejkorynowej
wporównaniuzmózgamiinnychnaczelnych,cowskazujenaznaczącą
reorganizacjętejstruktury23,24.Naprzykładdominującyobwódneuronalny,
będącypodstawąhierarchiiczuciowo-ruchowychunaczelnychinnychniż
ludzie,przekształciłsięwformęobejmującąkorę,którarozwijasiępóźno
isprzyjaintegracjimiędzymodalnej,abstrakcyjnymreprezentacjom,mani-
pulowaniuiprzechowywaniuinformacji25.Ponadtoastrocyty,komórkigle-
jowe,synapsyimorfologiaminikolumnkorowychniesąidentyczneuróż-
nychzwierząt,aleukazująewolucyjnąekspansję,umożliwiającąprzyrost
mocyobliczeniowychróżnychobszarówmózgowych23,26,27,28.Wrazznara-
stającązłożonościązachowańróżnychgatunkówzwiększałasięprzestrzeń
potrzebnadopomieszczeniarosnącejliczbykomórekwmózguipowiązań
międzynimi.Przestrzeńwmózgoczaszcejestcenna,więcewolucyjnym
przystosowaniemjestzwiększonepofałdowaniekorymózgowej29(ryc.1.2).
Każdezrozwiązańwychodzącychnaprzeciwrosnącejpotrzebieobliczenio-
wejrozwijałosięwssaczymmózgunadługoprzedpojawieniemsię
człowiekaikażdeznichmaswójudziałwtym,codziśczyninasludźmi.
Mózgowiekręgowcówskładasięztrzechpodstawowychczęści:(1)tyło-
mózgowia,ewolucyjnienajstarszejczęści,obejmującejmóżdżek,most
irdzeńprzedłużony;(2)śródmózgowiaskładającegosięzpokrywy(wzgórki
